Endosülfan ve Metabolitlerinin Su Örneklerinde Vorteks Destekli Sıvı-Sıvı Mikro Ekstraksiyon ve Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi Kullanılarak Analizi

Abstract

ÖzEndosülfan doğal yollarla bozunmaya karşı mukavemetinin yüksek oluşu, canlılarda biyobirikim özelliği ve çevresel taşınımı nedeniyle, yasal kullanımlarının durdurulması sonrasında bile çevresel numunelerde tayin edilebilmektedir. Bununla birlikte endosülfan daha yüksek toksisiteye sahip ana metabolitlerine parçalanabilmektedir. Bu durum çevre ve halk sağlığı açısından risk oluşturabilmektedir. Bu nedenle endosülfan kaynaklarının ve giderim yöntemlerinin belirlenmesinde endosülfan ve metabolitlerinin birlikte analiz edilmesi önemlidir. Bu çalışmada endosülfan ve metabolitlerinin birlikte analizlerinin yapılmasında vorteks destekli sıvısıvı mikroekstraksiyon (VALLME) ve sıvı kromatografi analizi yöntemi uygulanarak geri kazanım çalışmalarının optimizasyonu yapılmıştır. Endosülfan izomerlerinin ve metabolitlerinin ayrılması ve saptanması için GL science C18 reversed phase kolon ve UV/VIS/PDA ikili absorbans detektörü içeren Shimatzu Prominence-i 2030-3d sıvı kromatograf cihazı kullanılmıştır. 1 mL/dk akış hızında asetonitril:su karışımı (70:30, v:v) mobil faz olarak kullanılmıştır. Endosülfan lakton, endosülfan sülfat, endosülfan eter, β-endosülfan ve α-endosülfan, sırasıyla 214 nm'de kolonda tutulma sürelerine göre belirlenmiştir. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi (HPLC) analizinden sonra en iyi kromatogram n-hekzan solventi ile elde edilmiş; bu nedenle bu solvent için en yüksek geri kazanım değerlerinin elde edilmesinde numune hacminin, solvent hacminin ve ekstraksiyon süresinin etkileri deneysel olarak araştırılmış ve değişkenler için optimal koşullar sırasıyla 10 mL, 200 µL ve 3 dakika olarak elde edilmiştir. Optimum koşullar altında, endosülfan lakton, endosülfan sülfat, endosülfan eter, β-endosülfan ve α-endosülfan için geri kazanım oranları sırasıyla %115.31, %91.1, %96.79, %103.06 ve %99.06 olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçların diğer kalıcı kirleticilerin ve metabolitlerinin de eş zamanlı tayini ve çevresel matrislerde izlenmesi konusundaki çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Longevity toxicity after chronic α -endosulfan exposure in wild population of Drosophila melanogaster Oregon-R (Diptera: Drosophilidae)

“…Although the legal use of αendosulfan and its metabolites has been stopped due to the reasons such as high resistance to degradation in nature, bioaccumulation, and environmental transport, they can still be detected in environmental samples and pose a risk to the environment and public health (Kurutaş and Kılınç 2003;Türkyılmaz and Küçükçongar 2021). Although banned according to Türkyılmaz and Küçükçongar (2021), this insecticide can still be found in groundwater. The main concern for human health is that α-endosulfan shows xenoestrogenic (xenohormone) properties.…”

“…For this reason, it is estimated that αendosulfan (C9H6CI6O3S), one of the last prohibited OCPs, can also be found in the soil or water as an environmental pollutant. (Tiryaki 2016;Türkyılmaz and Küçükçongar 2021). This insecticide and acaricide (IFCS 2003;Watts 2009) which is moderately toxic and lipophilic, affect organisms through the stomach and respiratory tract (Howland 1998;Kurutaş and Kılınç 2003;Arıkan et al 2014).…”

“…Compared to other organochlorine pesticides, αendosulfan can still be found in threatening amounts in water due to its high solubility in water (Golfinopoulos et al 2003). Although banned, endosulfan, which can be found in surface waters and underground waters, is potentially toxic to humans and especially aquatic organisms (Türkyılmaz and Küçükçongar 2021). In addition, different insecticides such as Thiodan and Thiotox, which are used today, contain endosulfan as an active ingredient (https://gcrec.ifas.ufl.edu).…”