Erken Dönem Uyumsuz Şemalar İle Sosyal Görünüş Kaygisi Arasindaki̇ İli̇şki̇leri̇n İncelenmesi̇

Abstract

Bu çalışmanın amacı erken dönem uyumsuz şemalar ile sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma, ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Çalışma grubunu, 17-31 yaşları arasında 273 kadın ve 108 erkek olmak üzere toplam 381 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği ve Young Şema Ölçeği kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi ile incelenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, bütün erken dönem uyumsuz şemaların sosyal görünüş kaygısı ile istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Diğer taraftan hangi şemaların sosyal görünüş kaygısını yordadığını belirlemek için yapılan regresyon analizi sonucu sadece duygusal yoksunluk, başarısızlık, iç içelik/bağımlılık, ayrıcalıklık/yetersiz özdenetim, onay arama ve cezalandırıcılık erken dönem uyumsuz şemalarının üniversite öğrencilerinin sosyal görünüş kaygısı düzeylerini anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur.

Ergenlerde Sosyal Görünüş Kaygısının İletişim Becerilerine Etkisi

“…Olumsuz beden imajı, kişinin vücuduyla ilgili negatif his ve düşünceye sahip olması, başkalarına oranla kendisini daha az çekici bulması, vücudunu sevmemesi ve onu kabul etmemesi durumudur. Olumsuz beden imajına sahip olunması sosyal görünüş kaygısının yaşanmasına yol açan temel nedenlerden biridir (Çetinkaya, 2019;Makas ve Çelik, 2018).…”

“…Gelişim özellikleri itibariyle incelendiğinde ergenlerin sahip oldukları sosyal görünüş kaygıları iletişim becerilerini etkileyecek bir niteliğe sahiptir. İlgili literatürde sosyal görünüş kaygısının; duygusal yeme (Özkan, 2017), özgüven düzeyi ve arkadaşlık ilişkileri (Çetinkaya, 2019), öznel iyi oluş (Seki ve Dilmaç, 2015), mükemmeliyetçilik (Çelik ve Şenay Güzel, 2018), bazı demografik özellikler (Soylu vd., 2017), beden eğitimi dersine yönelik sürekli kaygı düzeyi (İnan vd., 2018), benlik saygısı (Özcan vd., 2013;Kılıç , 2015), depresyon ve anksiyete (Özcan vd., 2013), utangaçlık (Kara, 2016), öğrenim yeri tercihleri (Çınar ve Keskin, 2015) ve erken dönem uyumsuz şemalar (Makas ve Çelik, 2018) ile olan ilişkisinin incelendiği Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi [17] görülmüştür. İletişim becerileri ise duygusal zeka (Pelit vd., 2018;Cerit ve Öz, 2019), bazı demografik özellikler (Aşcı vd., 2015 ;Elkin vd., 2016), sosyal medya kullanım nedenleri (Onarman, 2020), sosyal kaygı düzeyi (Toluç, 2020) ve sosyal medya bağımlılığı (Erdoğan, 2019) ile ilişkilendirilmiştir.…”

A Research on the Relationship Between Images of God and Religious Coping with Positive Schemas

“…Bu bağlamda çeşitli araştırmalarda pozitif şemalar ile ilişkili olan çocukluk yaşantıları, bağlanma problemleri ya da negatif şemalar gibi değişkenlerin farklı faktörler eşliğinde irdelendiği görülmektedir. Bu çerçevede yapılan araştırmalarda negatif şemalar ile depresyon (Soygüt -Savaşir, 2001;Yıldız, 2017), obsesif kompulsif bozukluk (Akbaş, 2021), yeme bozuklukları (Keskingöz, 2002;Gülbahçe, 2020), bağlanma (Ari -Deniz, 2015), kişilik özellikleri (Ekşi vd., 2020), sosyal görünüş kaygısı (Makas -Çelik, 2018) ve psikolojik dayanıklılık (Faraji vd., 2022) gibi değişkenler ile ilişki kurulduğu görülmektedir. Bosmans ve arkadaşları (2010) tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada bağlanma ile şemalar arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir.…”

Gençlerde maneviyat ve şiddet eğilimi arasındaki ilişkide erken dönem uyum bozucu şemaların moderatör etkisi

“…Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, psikiyatrik herhangi bir tanısı olmayıp kronik ağrı şikâyeti olan bireylerde bağımlılık/yetersizlik şemasının sıklıkla görüldüğü (Saariaho, Saariaho, Karila ve Joukamaa, 2009), iç içe geçme/gelişmemiş benlik şemalarının genel yaşam kalitesini olumsuz yordadığı (Bidadian, Bahramizadeha ve Poursharifi, 2011), iç içelik/bağımlılık ve cezalandırıcılık erken dönem uyumsuz şemalarının üniversite öğrencilerinin sosyal görünüş kaygısı düzeylerini anlamlı düzeyde yordadığı (Makas ve Çelik, 2018), içe geçme/bağımlılık şeması ile depresyon rasında orta düzeyde pozitif bir ilişki olduğu (Duran, 2016)…”