Erteleme: Türleri, Bileşenleri, Demografik Etkenler ve Kültürel Farklılıklar

Abstract

ÖzYapılması planlanan iş ve görevlerin ileriki bir zamana bırakılıp ötelenmesi erteleme olarak adlandırılır (Lay, 1986). Erteleme sonucunda kişi iş ve görevlerini ileriki bir zamana bıraktığı için geçici bir süre rahatlamış olmasına rağmen, bu eğilimin davranışa dönüşmesi çoğu zaman stres artışı, organizasyon bozukluğu ve başarısızlık ile sonuçlanır. Ertelemenin altında yatan 'daha sonra daha iyi' düşüncesi olsa da, ertesi gün geldiğinde örüntü yinelenir ve kişi kendisine 'bunu yarın yapacağım' sözü verir. Bu nedenle erteleme 'ertesi gün sendromu' olarak da adlandırılabilir. Araştırma bulguları, ertelemenin olumsuz sonuçlara neden olduğunu ve bu durumun kişinin psikolojik iyilik halini etkileyebildiğini ortaya koyduğundan, ertelemenin önlenmesinin gerekli olduğuna dikkat çekmektedir. Ülkemizde de ertelemeyi ele alan çalışmalar dünya alan yazınını takip eder durumdadır. Bulgular, ülkemizde de ertelemenin yaygınlığını ortaya koyarken bu davranışın iyileştirilmesinin önemini göstermektedir. Bu doğrultuda, bu derleme çalışmasında, ertelemenin farklı yönleri ile anlaşılması amacı ile ertelemeye ilişkin tanımlar, ertelemenin türleri ve bileşenlerine yer verilirken; erteleme davranışı ile başa çıkmak amacıyla oluşturulmuş bazı programlar sunulmuştur. Ertelemeye ilişkin ulusal alan yazını ve öğrenci-yetişkin profili karşılaştırmalı bir çalışmanın katkılarıyla tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Erteleme, erteleme türleri, bileşenleri, başa çıkma programları 1 Doç.

Çalışanların Kontrol Odağı ve İşyerinde Erteleme (Prokrastinasyon) Davranışları Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması (The Relationship Between Employee s Locus of Control and Procratinat ion Behaviors in The Workplace: A Field Research)

“…Ertelemenin davranışsal boyutu gerçekleştirilmesi planlanan görev ya da faaliyetin son ana kadar ertelenmesi ya da istenen zaman diliminde bir faaliyeti gerçekleştirme noktasındaki başarısızlığı içermektedir (Sokolowska, 2009). Birey yapması gereken faaliyeti gerçekleştirmek yerine daha fazla keyif aldığı başka bir işi yapmayı tercih etmektedir (Uzun ve Demir, 2015). Fernie ve arkadaşları (2017) ise ertelemeyi, "bir karar ya da görevin geciktirilmesi" olarak tanımlamakta ve bu geciktirilmenin de otokontrol başarısızlığı ile ilişkili olduğunu savunmaktadırlar.…”

Otel İşletmelerinde Erteleme Davranışının Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: Alanya Örneği

“…Erteleme, gündelik işler olarak da açıklanabilecek düzenli olarak gerçekleştirilmesi gereken işleri erteleme, genel olarak karar almada erteleme davranışı, nörotik erteleme, kompülsif erteleme ve akademik erteleme olarak çeşitlendirilmiştir (Milgram, Marshevsky ve Sadeh, 1995). Uzun ve Demir (2015) ertesi gün, yapılacak işi gerçekleştirmenin daha iyi olacağı düşüncesinin ertesi gün geldiğinde yarına ertelenme şeklinde kısır döngü içerisinde devam ettiğini bu durumunda "ertesi gün sendromu" olarak isimlendirildiğini belirtmiştir. Kişilerin özel yaşamları ve işleri ile ilgili işyerinde erteleme davranışı her iki alanda da her geçen gün artan bir sorun olarak görülmektedir.…”

İstemsiz Erteleme Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

“…Erteleme, öngörülebilir olumsuz sonuçlarına rağmen gerçekleştirilmek istenen eylemin bilinçli olarak geciktirilmesiyle tanımlanan öz düzenlemedeki başarısızlıktır (Rozental ve Carlbring, 2014). Erteleme davranışı gösteren bireyler kısa süreliğine rahatlama hissi yaşasalar da uzun vadede stres, başarısız olma (Uzun ve Demir, 2015) ve duygusal iyi oluşlarında azalma gibi durumlarla karşı karşıya kalabilmektedirler (Meier, 2021). Ayrıca erteleme davranışının depresyon, anksiyete gibi psikopatolojilerle (Constantin, English ve Mazmanian, 2018;Stöber ve Joormann, 2001;Uzun Ozer, O'Callaghan, Bokszczanin, Ederer ve Essau, 2014), problemli sosyal medya kullanımı ve düşük duygu düzenleme becerileriyle (Wartberg, Thomasius ve Paschke, 2021) ilişkili olduğu ve bu haliyle bireylerin yaşam doyumlarını olumsuz yönde etkilediği (Yang, 2021) farklı araştırma bulgularıyla ortaya konmuştur.…”