Erzincan İli Arazi Kullanımının (2000-2018 Yılları Arası) CORINE Sistemi ile Değerlendirilmesi

Abstract

Son yıllarda, arazi örtüsü/kullanımı değişikliklerinin ulusal ve uluslararası ölçekte tutarlı bir şekilde analiz edilmesine olanak sağlayan yeni veri kümeleri kullanıma sunulmuştur. Bunlardan biri de Avrupa ölçeğinde çevresel veri temin etmekle yükümlü olan European Environment Agency -EEA (Avrupa Çevre Ajansı) tarafından metodolojisi geliştirilen ve Türkiye'nin de içerisinde yer aldığı 39 ülkede uygulamaya alınan CORINE sistemidir. Bu çalışmada CORINE (Coordination of Information on the Environment-Çevresel Bilgi Koordinasyonu) sistemine göre Erzincan ilinde 2000-2018 yılları arasında arazi örtüsü/kullanımının mevcut durumu, arazi örtüsü kullanımında meydana gelen değişimlerin tespit edilmesi ve değişimin nedenlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Erzincan ilinde CORINE sistemine göre arazi örtüsü/kullanımı türleri belirlenmiş ve il sınırları içerisinde toplamda 2000 yılına ait 25, 2018 yılına ait 27 farklı 3. düzeyde arazi örtüsü/ kullanım kategorisi tespit edilmiştir. Bu sınıfların her iki dönem için alansal hesaplamaları yapılarak 2000-2018 yılları arasında arazi örtüsü/kullanım durumu ortaya konulmuştur. Sonuçta Erzincan ilinde 18 yıllık zaman zarfında 3020.4 km 2 'lik arazi örtüsü/kullanım farklılaşmasının olduğu anlaşılmıştır. İl arazisi üzerinde en yaygın arazi kullanım sınıfını seyrek bitki örtüsü ile kaplı alanlar oluşturmaktadır. En çok farklılaşmanın ise çıplak kayalıklar (-847.1 km 2 ) ve seyrek bitki örtüsüyle kaplı alanlarda (+739,9 km 2 ) meydana geldiği tespit edilmiştir.

Land Use / Land Cover Change Analysis of Konya Province

“…Su yüzeylerinde azalma olması ise iklim değişikliğine bağlanabileceği gibi havza yönetiminde su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı açısından dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Türkiye'de yapılmış farklı birçok çalışmada Konya'nın aksine su kütlelerinde artış tespit edilmiş olması, bu durumu daha dikkat çekici kılmakta ve üzerine çalışma yapılması gereken bir sorun olduğunu göstermektedir (Polat ve Yalçın, 2020;Bayar ve Karabacak, 2017;Üyük, Uzun ve Çardak, 2020;Sarı ve Özşahin, 2016). Konya son yıllarda iklim değişikliği ve kuraklık etkisinin altında olmasıyla birlikte su azlığı çeken bir bölgedir.…”

“…Arazi kullanımı ise arazi örtüsünün aksine gözlemlenmesi zordur ve insanların arazi örtüsünden faydalanması anlamına gelmektedir ve arazi yönetim uygulamalarının bir parçasıdır. Son yıllarda bu iki kavram birleşerek "arazi kullanım/örtüsü" şeklinde tek başlık olarak yoğun bir şekilde kullanılmakta ve çalışmalarda değerlendirmeler sıklıkla bu tek başlık altında yapılmaktadır (Polat ve Yalçın, 2020;Üyük, Uzun ve Çardak, 2020).…”

“…Bu yöntemler masraflı, güvenilirliği sınırlı ve uzun süren yöntemlerdir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımları yardımıyla yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin işlenmesi ile pratik, güvenilir, ekonomik, tutarlı ve daha detaylı haritalandırma yöntemleri geliştirilmiştir (Polat ve Yalçın, 2020). Çoğu gelişmiş ülke; güvenilirlik, kullanılabilirlik, diğer çalışmalarla bütünleşme ve karşılaştırma konusunda kolaylık sağlaması için arazi kullanım/örtüsü çalışmalarına uluslararası standartlar getirmektedir.…”

“…Veri tabanı 39 ülkeyi ve 5,8 milyon km2'lik bir alanı kapsayan, 1: 100.000 ölçeğinde 44 farklı arazi sınıflamasına sahip, 25 hektar minimum haritalama birimi ve 100 metre minimum haritalama genişliğine sahip arazi kullanım/örtüsü verilerini içermektedir (Büttner ve diğerleri, 2021). CORINE veri tabanı, Türkiye'de ve dünyada arazi kullanım/örtüsü değişiminin analizi çalışmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır (Bayar ve Karabacak, 2017;Polat ve Yalçın, 2020;Popovici, Bălteanu ve Kucsicsa, 2013;Üyük, Uzun ve Çardak, 2020). Ayrıca arazi kullanım/örtüsü değişiminin farklı çevre sorunlarına etkilerinin araştırılması gibi birçok çalışmada temel veri kaynağı olarak kullanılmıştır (Cuceloglu, Abbaspour ve Ozturk, 2017;Cuceloglu, Seker, Tanik ve Ozturk, 2021).…”

“…Ayrıca CORINE veri tabanı ile yapılan analizler şehir ve bölge planlama çalışmalarında da kaynak olarak kullanılmaktadır (Özkök, Tok, Gündoğdu ve Demir, 2017). Bu çalışmada, CBS aracılığıyla CORINE veri tabanından faydalanılarak 1990-2000, 2000-2006, 2006-2012, 2012-2018, 1990-2018 zaman periyotlarında Konya ili idari sınırları için arazi kullanım/örtüsü değişim analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda bölgede bulunan arazi sınıfları, kapladıkları alanlar, mekânsal ve zamansal değişimleri belirlenmiş, değişimlerin olası nedenleri ve sonuçları tartışılmıştır.…”