Fen Bi̇li̇mleri̇ Öğretmenleri̇ni̇n Covi̇d-19 Pandemi̇ Süreci̇nde "Vi̇rüs" Kavramina Yönel

Abstract

Covid 19 pandemisi ile beraber toplumdaki her birey pandemiye neden olan "virüs" kavramı kavramı hakkında daha düşünür hale gelmiştir. Virüs kavramına ilişkin bilimsel bilgiler bireylere eğitim öğretim aracılığıyla erken yaşlarda fen bilgisi dersi aracılığıyla kazandırılmaktadır. Bu nedenle bu araştırmada, bu branşta görev yapan fen bilimleri öğretmenlerinin Covid-19 pandemi sürecinde "virüs" kavramına yönelik sahip oldukları algılarının metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmaya Türkiye'nin farklı bölgelerinden (Karadeniz, Ege, Marmara ve Doğu Anadolu) 50 fen bilimleri öğretmeni katılmıştır. Araştırmada nitel araştırma modellerinden birisi olan fenomonolojik (olgubilim) deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı "google formlar" üzerinden online olarak hazırlanmış ve sosyal medya platformlarından katılımcılara ulaştırılmıştır. Fen bilimleri öğretmenlerinin "virüs" kavramına yönelik benimsedikleri algıları ortaya çıkarmak amacıyla "Virüs……….gibidir; çünkü……….." cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Araştırma sırasında elde edilen verilen çözümlenmesi içerik analizi tekniği ile yapılmıştır. İçerik analizine göre elde edilen veriler kavramsallaştırılarak akılcı bir şekilde organize edildikten sonra veriler açıklayıcı kategorilere ayrılmıştır. Araştırma sonucunda fen bilimleri öğretmenlerinin geçerli 43 farklı metafor ürettiği belirlenmiştir. Elde edilen metaforlar 4 farklı kategori altında toplanmıştır. Kategoriler; olumsuz bir yapı unsuru (%36,2), doğa ve tabiat unsuru (%34), savaş unsuru (%14,9) ve yaşamı tehdit eden unsur (14,9) şeklindedir. Bu sonuçlar fen bilimleri öğretmenlerinin pandemi sürecinde virüs kavramı hakkındaki görüşlerinin benzerlik göstermediğini veya çok farklı olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte fen bilimleri öğretmenlerinin Covid-19 pandemi sürecinde "virüs" kavramını genellik olumsuz bir kavram olarak algıladıkları sonucuna varılmıştır. Bunun nedeni kendini izole etme, pandemi sürecindeki ekonomik sorunlar, kısıtlı sosyal etkileşim ve iletişim, sürecin belirsizliği gibi etkenlerin olabileceği düşünülmektedir. Çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda sonuçlar tartışılmış ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Sağlık Çalışanlarının “COVID-19’a İlişkin Algılarının İncelenmesi: Bir Metafor Analizi

“…Bu bulgu 20-69 yaş arası katılımcılarla gerçekleştirilen bir çalışmanın "inanç/kader" ve "doğaüstü" ve fen bilgisi öğretmenleriyle gerçekleştirilen bir başka çalışmanın "doğa olayları ve tabiat unsuru" kategorileri ile benzerlik göstermektedir. 4,3 Katılımcıların zorunlu kapanma süreçlerinin doğaya nefes aldırdığı, insanların dünyevi duygulara fazla kaptırması nedeniyle COVID-19 pandemisinin bir sınav hatta ilahi adalet olduğu yönünde açıklamalar yaptığı görülmektedir. İnsanın doğaya tamamen hâkim olduğu yönünde dünya görüşüne sahip kültürlerde COVID-19 pandemisi gibi bir afet deneyimi bireylerde içsel çatışmaya yol açabilmekte ve psikolojik sağlığı olumsuz etkileyebilmektedir.…”

“…Alanyazın incelendiğinde COVID-19 pandemisi ile ilgili farklı örneklem grupları ile metafor çalışmalarının yapıldığı görülmüştür. 3,4,5,6,7,8 Türkiye'de genel popülasyonun COVID-19 salgınını nasıl algıladıkları metafor analizi ile incelenmiş ve analiz sonucunda kısıtlılık, huzursuzluk, mücadele, belirsizlik/tehlikeli, ölümcül/tehlikeli, doğaüstü, inanç/kader olmak üzere toplam yedi metafor kategorisi elde edilmiştir. 4 Bu kategoriler, "kaygı/endişe, risk ve inanç" olarak adlandırılan üç tema altında toplanmıştır.…”

“…8 Fen bilgisi öğretmenleriyle gerçekleştirilen bir çalışmada da, katılımcıların COVID-19 pandemi sürecinde virüsü genel olarak olumsuz algıladıkları, virüs kavramını "olumsuz bir yapı unsuru, doğa ve tabiat unsuru, savaş unsuru, yaşamı tehdit eden unsur" olmak üzere dört kategoride değerlendirdikleri gözlenmiştir. 3 COVID-19'a yakalananlarla da benzer çalışma gerçekleştirilmiş; COVID-19 tanısı konan toplam 46 hasta ile gerçekleştirilen çalışmada hastalar, COVID-19 sürecini 91 farklı metafor ile anlatmışlar, en çok kullanılan metafor ise "karadelik/karanlık" olarak bulunmuştur. 7 COVID-19 pandemi sürecinde sağlık çalışanları ile gerçekleştirilen birçok çalışmanın olduğu görülmektedir.…”

Li̇se Öğrenci̇leri̇ni̇n Covi̇d-19, Yüz Yüze Eği̇ti̇m Ve Uzaktan Eği̇ti̇m Algilari

“…Dursun & Gamsız Tunç (2021) çalışmalarında katılımcıların kontrol edemedikleri belirsiz bir süreç içinde farklı duygu ve durumlarla baş etmeye çalıştıkları, çevrelerindeki bireyleri korumaya çalıştıkları için bu süreci olumlu değerlendirdikleri, kendilerini gelişimleri ile ilgili çalışmalar yaptıkları ve farkındalıklar kazandıklarını belirtmektedir. Ayrıca yapılan Covid-19 ile ilgili metafor çalışmalarında katılımcıların Covid-19 pandemisini olumsuz algıladığı sonuçlar da görülmektedir (Görgülü Arı & Kevser Arslan, 2020;İmer Çetin, Timur & Pehlivan, 2021;Saatçi & Aksu, 2020). Çalışmada sağlık, bulaşıcı, doğal afet, kısıtlama ve zarar kategorilerinde en fazla kadınlar, bağımlılık, canlı ve öldürme kategorilerinde en fazla erkekler metafor oluşturmuştur.…”

“…Covid-19 sürecinde yüz yüze eğitim (Koşansu, 2021;Serhan, 2020;Syauqi, Munadi & Triyono, 2020), Covid-19 sürecinde uzaktan eğitim (Akça &Akgün, 2020;Aksoğan, 2019;Akyürek, 2020;Atik, 2020;Ballova Mikušková & Verešová, 2020;Çokyaman & Ünal, 2021;Deng, 2020;Kaya & Dilekçi, 2021;Zincirli, 2021), Covid-19 algısı (Daniels, Goegan &Parker, 2021;Dursun & Gamsız Tunç, 2021;Görgülü Arı & Arslan, 2020;İmer Çetin, Timur & Pehlivan, 2021;Mora-Rodriguez & Melero-López, 2021;Saatçi & Aksu, 2020) ve Covid-19 sürecinde uzaktan eğitime yönelik metafor (Atik, 2020;Bozdağ & Dinç, 2020;Bozkurt, 2020;Kan & Özmen, 2021) konu alanlarında çalışmalar yer almaktadır. Yukarıdaki çalışmalar incelendiğinde Covid-19 ve uzaktan eğitim ile ilgili metafor çalışmasına rastlanmıştır.…”