Przedstawiono charakterystykę cieczy sterowalnych ze szczegól-nym uwzględnieniem cieczy ferromagnetycznych, które ze wzglę-du na swój nanotechnologiczny charakter mają spory potencjał rozwojowy w ramach inżynierii mechanicznej. SŁOWA KLUCZOWE: ciecze sterowalne, ferrociecze, nanotechnologia, ciecze magnetoreologiczne Properties of magnetically controllable fluids are addressed with particular attention paid to ferrofluids, which seem to promise remarkable progress in mechanical engineering due to their nanotechnological profile. KEYWORDS: controllable fluids, ferrofluids, nanotechnology, magnetorheological fluids Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do tematu cieczy sterowalnych i praktycznych aspektów nanotechnologii. W opisie cieczy sterowalnych oraz podgrupy ferrocieczy autor chciał podkreślić możliwe osobliwości wynikające z nanotechnologicznego podejścia do znanych wcześniej struktur cieczy sterowalnych. Ze względu na coraz większą skalę wykorzystania ferrocieczy są one w nowoczesnej inżynierii substancjami o dużym potencjale, który może się przełożyć na rozwój kolejnych konstrukcji lub większe zyski. Zamieszczony na końcu opis praktycznych zastosowań ferrocieczy jest jedynie wstępem do kolejnego artykułu, w którym ten temat będzie kontynuowany.
NanotechnologiaNanotechnologia jest jedną z najintensywniej rozwijają-cych się dziedzin nauki na przestrzeni ostatnich kilkudziesię-ciu lat. Z powodu szerokich możliwości zastosowania nanoobiektów i ich wpływu na życie codzienne budzą one spore zainteresowanie pasjonatów nowych technologii, a przede wszystkim naukowców zajmujących się interdyscyplinarnie chemią, medycyną, szeroko pojętą inżynierią i informatyką. Na gruncie nanotechnologii materiały i struktury mają inne właściwości, gdy są analizowane w skali ultramałej, a inne w normalnej skali makro, tj. gdy podlegają odpowiednio prawom fizyki kwantowej lub klasycznej. Taki dualizm charakteru nanoobiektów jest prawdopodobnie ich największą zaletą. Jeśli dodać do tego osobliwość wynikającą z rozmiarów nanoobiektów, pozwalającą na ich przenikanie przez większość barier (również bioorganicznych), to okazuje się, że człowiek dysponuje technologią stwarzającą szerokie perspektywy rozwojowe dla całej inżynierii. Za dolną granicę wielkości nanostruktur zwykło się przyjmować rozmiar pojedynczego atomu (ok. 0,2 nm), a wymiar maksymalny określono na poziomie 100 nm.Z punktu widzenia nanotechnologii bardzo interesującymi substancjami są ciecze sterowalne, a zwłaszcza podgrupa cieczy ferromagnetycznych.
Ciecze sterowalneW codziennej praktyce inżynierskiej przez pojęcie cieczy sterowalnych rozumie się substancje zmieniające swoje własności na skutek oddziaływania zewnętrznych pól fizycznych [1]. Rozwój cieczy sterowalnych zapoczątkowali: W. Winslow [17], który skomponował ciecze elektroreologiczne (ER) zmieniające własności mechaniczne (lepkość, granicę płynięcia) na skutek oddziaływania pola elektrostatycznego, oraz J. Rabinow [14] - odkrywca cieczy magnetoreologicznych (MR) zmieniających własności na skutek zmian pola magn...