Fosil polen ve jeokimyasal (μ-xrf) analizler ışığında Yelten Sazlığı (Antalya- Korkuteli-Türkiye) ve çevresinin son 2.100 yıllık paleovejetasyon ve paleoiklimi

Abstract

Yelten Sazlığı (Antalya-Korkuteli) ilçesinde yer almaktadır. Bu çalışma Anadolu’da dağlık alanlarda yapılan ilk paleovejetasyon çalışması niteliğinde olup son ~2100 yıllık paleovejetasyon ve paleoiklim yapısını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda Yelten Sazlığı’ndan Livingstone sondaj aleti ile sediman karotu alınmış ve radyokarbon ile tarihlendirme analizi sonucuna göre taban yaşının 2.157 (Kal GÖ) olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Sediman karotu üzerinde fosil polen analizleri yapılmış ve sonuçları, Tilia 2.0.41 programında diyagrama dönüştürülmüştür. Elde edilen diyagramda üç ana ve üç alt zon belirlenmiştir. Zonlar arasında odunsu/ağaç taksonlarının toplam oranı (AP; arboreal polen) %98 ile %85,1 arasında değişim göstermiştir. Fosil polen bulguları içerisinde Pinus sp., Juniperus sp., Quercus sp. önemli AP taksonlarıdır. Otsu taksonları temsil eden NAP (non-arboreal polen) içerisinde ise Asteraceae, Chenopodiaceae ve Lactuaceae önemli taksonlar olmuştur. Ayrıca karot üzerinde μ-XRF analizleri uygulanmış ve element oranları standardize edilmiştir. Standardizasyon işlemi tamamlanan μ-XRF verilerinin grafikleri çizilmiş ve paleoiklim değişimleri ortaya koyulmuştur. Analizler sonucunda bölgede dört farklı küresel iklim döneminin (Roma Sıcak İklim Dönemi, 1400 Soğuk İklim Dönemi, Ortaçağ Sıcak Dönemi ve Küçük Buzul Çağı) özellikleri ile benzerlikler tespit edilmiştir. Güneybatı Anadolu’da daha önce gerçekleştirilen araştırma sonuçları ile karşılaştırılarak Roma, Bizans İmparatorluğu, Selçuklu ve Osmanlı Devleti döneminde iklim koşulları, arazi kullanımı ve vejetasyon yapısının değişimine dair bilgiler elde edilmiştir.