Sažetak:Arterijska hipertenzija je kao posebna nozološka jedinica definisana početkom XX veka. Način merenja krvnog pritiska, kako ga je koncipirao Riva Rocci i kasnije 1905. godine usavršio Korotkov, u suštini, ostaje nepromenjen skoro ceo vek. U čitavom XX veku sfigmomanometrija je u kliničkoj praksi pri izučavanju i lečenju kardiovaskularne patologije doprinela više nego bilo koja druga tehnika merenja. Međutim, savremena i efikasna terapija hipertenzije počinje tek u drugoj polovini tog stoleća. U radu su navedeni postupci za merenja pulsa i krvnog pritiska od početak ljudske civilizacije do savremenog doba. Prikazan je pristup kliničkom značaju i principi lečenja arterijske hipertenzije od početka do kraja XX veka. Ključne reči: arterijska hipertenzija, merenje krvnog pritiska, terapija ,
Abstract:Hypertension as a separate clinical unit was defined at the beginning of the twentieth century. The method of blood pressure measurement , conceived by Riva Rocci in 1905 and later mastered by Korotkov, remains essentially unchanged for almost a century. Throughout the twentieth century sphygmomanometry has contributed more than any other measurement technique_ to clinical practice in the study and treatment of cardiovascular pathology. However, contemporary and effective treatment of hypertension has begun in the second half of this century. In this paper methods for pulse measurement and blood pressure measurement from the beginning of human civilization to the modern age are presented, as well as the access to clinical importance and principles of hypertension treatment from the beginning to the end of the twentieth century.
Keywords:arterial hypertension, blood pressure measurement, treatment Prvi zapis iz oblasti "kardiologije" je, verovatno, na staroegipatskom papirusu (oko 3000 g. p.n.e.) koji sadrži spise arhitekte i lekara (kasnije proglašenog polubogom) Imhotepa. Ovaj papirus sadrži opasku da je "puls indeks srca i stanja pacijenta". U periodu 2840-2600. g. p. n. e. su drevni kineski lekari (Sheng Nung i Huang Ti) utvrđivali bolesti pipanjem pulsa. Razlikovali su na taj način 23 vrste bolesti. Znali su da srce reguliše svu krv u telu i da krv neprestano kruži [1].Otac evropske medicine Hipokrat (Hippokrates, 460-370. g. p. n. e.) je opisao simptome i znake brojnih bolesti. Neke je prikazao tako detaljno da se i danas skoro u potpunosti slažu sa savremenim opisom. I danas koristimo eponime: succussio hippocratica, digiti hippocratici, facies hippocratica. U spisima koji su ostali iza Hipokrata malo je podataka koji se odnose na srce, krvne sudove ili puls, ali je on opisao kako prestaje krvarenje iz arterije kada nastupi smrt. Stara Grčka civilizacija je dala jednog "anatoma" (Heropphilos iz Kalcedonije 300. g. p. n e.) koji je opisao arterije i vene, a puls je brojao pomoću klepsidre -vodenog sata i jednog "fiziologa" (Erasistratos iz Kiosa 290. g. pre n. e.) koji je shvatio da krvni sudovi polaze iz srca, a pretpostavio je i postojanje kapilarnih veza između arterija i vena [2].Znameniti starorimski lek...