G-8 Ülkeleri ve Türkiye’de Dışa Açıklık, Ar-Ge Harcamaları Ve Reel Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Panel Veri Analizi

Abstract

Günümüzde küreselleşme ve dışa açıklığın bir sonucu olarak ülkeler, Ar-Ge faaliyetlerine, bilgi ve teknolojiye dayalı olarak büyümeye önem vermektedir. Özellikle, son yıllarda büyük atılım yapan ülkelerin ekonomik gelişme ve ilerlemelerinin güçlü bir göstergesi olarak kabul edilen ticarete açıklık oranı, uluslararası rekabetin de önemli bir belirleyicisidir. Araştırmamızda ülkeleri karşılaştırarak, ticari dışa açıklık oranı ile Ar-Ge ve reel döviz kuru arasındaki ilişkiyi açıklayan ampirik çalışmalar bulunmasına rağmen G-8 ülkeleri ve Türkiye üzerinde herhangi bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Bu nedenle G-8 ülkeleri ve Türkiye'deki ticari dışa açıklık oranı ile Ar-Ge ve reel döviz kuru arasındaki ilişki incelenmiş ve literatüre katkı sağlamak hedeflenmiştir. Çalışmada 1996-2018 dönemi veri seti panel veri yöntemiyle incelenmiştir. Ampirik bulgular, yatay kesit bağımlılığını ve birim kök testleri ise serilerin farkta durağan olduğunu göstermektedir. Westerlund eşbütünleşme analizi sonuçlarına göre değişkenler arasında uzun dönem ilişkisi bulunmuştur. Sonuçlara göre Ar-Ge harcamalarındaki %1'lik bir artış, dışa açıklık oranını %0,36 oranında artırmaktadır. Reel döviz kurundaki %1'lik bir artış, açıklık oranını-%0,62 oranında azaltmaktadır. Eşbütünleşme ilişkisi belirlendikten sonra nedenselliğin yönünü belirlemek için Dumitrescu-Hurlin nedensellik analizi yapılmıştır. Sonuçlar, Ar-Ge ile dışa açıklık arasında çift yönlü, reel döviz kurları ile dışa açıklık arasında ise tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Ar-Ge ile reel döviz kurları arasında ise çift yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.