Gelişmekte olan ülkeler için doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicileri

Abstract

Küreselleşmenin bir ürünü olan ve gelişmekte olan ülkeler tarafından sermaye yetersizliğini gidermek için kilit rol oynayacağı öngörülen doğrudan yabancı sermaye yatırımları (DYY), günümüzde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin ev sahipliği yapabilmek için rekabet ettikleri bir yatırım türü olarak kabul edilmektedir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sağladığı avantajlar sadece düşük maliyetli üretim olmaktan ziyade ev sahibi ülkeye istihdam, teknoloji ile yönetim bilgisini de getirmekte ve teknolojinin yayılma etkisiyle birlikte başta bulunduğu endüstri olmak üzere ülke genelinde birçok avantajlar sağlamaktadır. Bu nedenle doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicileriyle olan ilişkisinin araştırılması amaçlanmış, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkelere giriş ve çıkışlarında ortak parametrelerin etkileri bir arada incelenmiştir. Çalışmada 16 gelişmekte olan ülke için 1996-2016 yıllık veriler doğrultusunda panel veri yöntemi kullanılarak yapılan analizler sonucunda piyasa büyüklüğü, döviz kuru, ticari açıklık, işgücü verimliliği, yolsuzluk ve politik risk ile DYY girişleri arasında pozitif yönlü ilişki bulunurken faiz oranı ile DYY girişleri arasında negatif yönlü ilişki bulunmaktadır. Benzer şekilde piyasa büyüklüğü, döviz kuru, ticari açıklık, işgücü verimliliği, yolsuzluk ve politik riskteki artışlar ülkelerden DYY çıkışlarına sebep olurken faiz oranında ki artışlar DYY çıkışlarını azaltmaktadır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre gelişmekte olan ülkelerin uluslararası sermayeden beklediği payı alabilmesi için başta ekonomik istikrarı sağlayacak değişkenler olmak üzere politik faktörleri de göz önünde bulundurarak uygun yatırım ikliminin oluşumunu sağlaması gerekmektedir.

Causality between Foreign Direct Investment Outflows and Economic Fragility: A Study on Eight Fragile Economies

“…2017;Kai vd. 2019;Kutbay 2020;Nayyar ve Mukherjee 2020;Kardaşlar 2022;Liu vd. 2022;Heriqbaldi ve Mufiidah 2023) olmasına rağmen EK ile DYY çıkışları arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışma olmadığı tespit edilmiştir.…”

“…Nayyar ve Mukherjee (2020), dış ticaret ve yatırımla ilgili liberal politikaların ve finansal piyasaların gelişiminin Hindistan'dan yapılan DYY'leri pozitif yönde etkilediğini tespit etmişlerdir. Kardaşlar (2022), GOÜ'lerde işgücü verimliliği, ticari açıklık, piyasa büyüklüğü ve döviz kurunun DYY çıkışlarını artırdığı, ancak faiz oranlarının DYY çıkışlarını azalttığını gözlemlemiştir. Liu vd.…”