Główne wątki dyskusji nad stanem badań naukowych w rachunkowości w Stanach Zjednoczonych

Abstract

WprowadzenieHistoria często zatacza koło. To oczywiste stwierdzenie dotyczy także rachunkowości i jej aspektów naukowych. Wydaje się, że szczególnie dziś można je śmiało wypowiedzieć, charakteryzując stan badań naukowych w rachunkowości prowadzonych przez amerykańskich naukowców. Zadawane przez nich obecnie pytania sugerują powrót do pewnych myśli czy przekonań charakterystycznych dla dawniejszych czasów, a marginalizowanych we współczesnej teorii rachunkowości.Podstawowym celem niniejszego artykułu jest wywołanie refleksji nad pożąda-nym sposobem prowadzenia badań z zakresu rachunkowości niezależnie od miejsca i czasu, w którym będą one podejmowane. Opisana debata amerykańskich naukowców może być pretekstem do rozważań o charakterze uniwersalnym. Tak sformuło-wanemu celowi podmiotowemu towarzyszy cel przedmiotowy, czyli przedstawienie dyskusji w literaturze amerykańskiej, dotyczącej stanu badań naukowych w rachunkowości, jej genezy oraz głównych punktów.Najważniejsze pytania stawiane obecnie w Stanach Zjednoczonych Ameryki dotyczą kwestii fundamentalnych, gdyż odnoszą się do zakresu prowadzonych badań, a także ich celu i metod badawczych.Zakres przedmiotowy dociekań naukowych może być wąski lub szeroki. Badania mogą być bowiem prowadzone w zakresie wąskiej grupy zagadnień z jednej dyscypliny naukowej. Mogą być także poszerzane o kolejne tematy, a nawet zagadnienia z innych dziedzin nauki, co niekiedy doprowadza do sytuacji, w której badanie staje się interdyscyplinarne.Troska o zakres badań często łączy się z troską o ich jakość. Trudno bowiem ustalić granicę, kiedy zakres przedmiotowy zostanie poszerzony do tego stopnia, że odbije się to na jakości prowadzonych dociekań naukowych. Zbyt szeroki zakres może okazać się zgubny, gdy badacz nie dostrzeże pewnych aspektów w najważniejszych, z punktu widzenia analizowanego zagadnienia, obszarach. Z drugiej strony, lęk przed takimi konsekwencjami może prowadzić do zbytniego zawężania tematyki prowadzonych badań. Co więcej, zaobserwowane obecnie ograniczanie zakresu tematycznego amerykańskich badań w rachunkowości również prowadzi do podobnych

Dobrowolne ujawnienia informacji finansowej

“…Publikując określony ich rodzaj, pokazują innym pożądany nurt badawczy. Wynikiem tego jest dostosowywanie pracy do głównego nurtu, celem jest bowiem samo opublikowanie dzieła (Bareja, 2013).…”

“…Wszechobecność podejścia pozytywistycznego do prowadzenia badań naukowych doprowadziła do sytuacji uznania przez niektórych podejścia normatywnego za nienaukowe. Rachunkowość pozytywna określana jako neutralna, gdyż niewykorzystująca sądów wartościujących, doprowadziła do zdegradowania innych sposobów prowadzenia studiów niż te, które badają przeszłość i na jej podstawie wyciągają wnioski lub formułują nowe hipotezy czy teorie (Bareja, 2013). W kontrargumentacji pojawiają się głosy mające na celu poprawienie stanu badań w rachunkowości.…”

Społeczny wymiar rachunkowości w świetle etyczno-normatywnych teorii

“…Gordon, Ch. Christenson, A. Hopwood, który twierdził, że pozytywne badania wyszły z wysoce normatywnego kontekstu, a badacze ze względu na swój awans boją się publikować artykułów z tego ostatniego zakresu[Wójtowicz 2000;Hopwood 2007;Bareja 2011]. 8 Biorąc pod uwagę aksjomat jako twierdzenie, pewnik, dedukcyjne teorie rachunkowości są budowane w formie przedaksjomatycznej bądź w formie systemu aksjomatycznego intuicyjnego.9 Termin normatywny odnosi się do tzw.…”