Gönüllü Geri̇ Dönüş

Abstract

Göç hareketlerinin sebep olduğu siyasi, ekonomik ve sosyal sorunlar ev sahibi devletlerin göç yönetiminde kalıcı ve uzun vadeli çözüm arayışlarını beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda bir yandan kişilerin menşe ülkelerine geri dönme hakkına diğer yandan devletlerin kendi yükümlülüklerini sınırlama yolundaki eğilimlerine hizmet eden gönüllü geri dönüş devletler tarafından en çok desteklenen çözüm yolu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada gönüllü geri dönüş kavramı öncelikle uluslararası hukuk kaynakları çerçevesinde incelenmiş, ardından Avrupa Birliği politikaları ile Belçika, İsviçre, Birleşik Krallık ve Norveç olmak üzere başlıca Avrupa ülkelerindeki gönüllü geri dönüşe ilişkin örnek uygulamalar açıklanmıştır. Bunu takiben Türk mevzuatı ve uygulamasında gönüllü geri dönüş mekanizması ele alınmıştır. Türk hukukunda gönüllü geri dönüşe ilişkin temelde uluslararası hukukta öngörülen esasları içeren hükümlere yer verilmiştir. Ancak Türkiye’nin ev sahipliği yaptığı göçmen sayısı ve etkili bir göç yönetiminde gönüllü geri dönüşün önemi göz önüne alındığında gönüllü geri dönüşe özgülenmiş bir mevzuata ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır. Bu kapsamda ideal gönüllü geri dönüş mekanizmasında bulunması gereken unsurlar değerlendirilmiştir. Gönüllü geri dönüşü temin etmek için geri döneceklere finansal destek sağlandığı ve sürdürülebilir yardımlı gönüllü geri dönüş programları faaliyete geçirildiği gözlemlenmektedir. Sonuç olarak, Türkiye’ye yönelik özellikle son yıllarda artan düzenli ve düzensiz göç hareketi gözetilerek gönüllü geri dönüş kavramının ikincil bir mevzuatla daha detaylı biçimde yasal temeline kavuşturulması planlı, ekonomik ve etkin bir göç yönetimi için önem arz etmektedir.