Hastalarımızın Kontrole Gelme Sıklıkları İle Sigara Bırakma Davranışları İlişkisi: Polikliniğimizin İlk Bir Yıllık Sonuçları

Abstract

Bu çalışmada sigara bırakma polikliniğimize başvuran hastaların sigara bırakmalarına etkili olması muhtemel poliklinik kontrolüne gelme davranışları ile ilişkili faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışma Ocak 2017-Temmuz 2017 arasında sigara bırakma polikliniğine başvuran hastalar alınarak yapıldı. Sigara bırakma amaçlı belirlenen günden sonra en az 12 ay süre ile sigara içmeyenler sigarayı bırakmış kabul edilerek hastalarımızın dosyaları geriye dönük olarak değerlendirildi. Çalışmamız telefon ile ulaşılamayan ve telefon görüşmesi sırasında çalışmayı kabul etmeyenler haricindeki 223 katılımcı ile tamamlandı. Çalışmamıza katılan 223 kişinin %61,9'u (n:138) erkek, %38,1' (n:85) kadındı. Bir yıl sonraki sigara bırakma oranları %13,5 (n:30) idi. Sağlık çalışanı tarafından sigara bırakma polikliniğine yönlendirilenlerde kontrole gelme sayısı daha yüksekti (p:0,02). Verilen farmakolojik tedaviyi yeterli kullananlarda kontrole gelme sayısı, yeterli kullanmayanlara göre (p:0,02), farmakolojik tedavi verilenlerden devlet desteği ile ilaç tedavisi alanlarda (%78;n:78) 2 ve üzeri poliklinik kontrolüne gelme oranı diğerlerine göre anlamlı derecede yüksekti (p:0,01). Herhangi bir nedenle de olsa daha sık karşılaştığımız hastalarımıza tütün ve tütün ürünleri kullanma durumları sorularak kullananlarda bırakma, başlamamış olanlarda da çevresindekilere nasıl destek olabilecekleri yönünde yapılacak görüşmelerin ve sigara bırakma poliklinikleri çalışma düzenleri hakkında bilgilendirme ile yönlendirme yapılmasının, mevcut durumun iyileştirebilmesi yönünden motivasyon sağlayacağını düşünmekteyiz.

Evaluation of Smoking Cessation Status in Family Medicine Outpatient Clinic

“…Ülkemizde yapılmış olan çalışmalarda sigara bırakma oranları %10 ile %43 arasında değişmektedir. [6][7][8][9][10][11][12][13] Bizim çalışma sonuçlarımız literatürle uyumludur. Ülkemizde yapılmış olan birçok çalışmada, izlem muayene süresi uzadıkça sigara bırakma başarısı azalmaktadır.…”

“…Ülkemizde yapılmış olan birçok çalışmada, izlem muayene süresi uzadıkça sigara bırakma başarısı azalmaktadır. 10,12,[14][15][16][17] Çalışmamızda katılımcıların çoğunluğu kadınlardır.…”

“…Literatürde bir çalışmada kadınların sigara bırakma polikliniği kontrollerine daha düzenli geldiği bulunmuştur. 12 Çalışmamız retrospektif bir çalışma olup, hasta izlem dosyalarında eksiklik olan kişiler çalışma dışında bırakılmıştır, bu nedenle cinsiyet dağılımı sonuçlarımız anlamlı olmayabilir. Kadınların kontrol izlem muayenelerine daha düzenli gelmiş olmaları sonucu dosyalarında eksiklik olmaması kadın oranlarının daha yüksek çıkmasına neden olmuş olabilir.…”

“…7,9-10, [14][15][18][19][20] Bazı çalışmalarda erkek cinsiyetin sigara bırakmada başarıyı arttırdığı bazı çalışmalarda ise kadınların sigara bırakmada daha başarılı olduğu bulunmuştur. 6,8,12,[16][17][21][22] Yaş ve sigara bırakma başarısı incelendiğinde, çoğu çalışmada bizim çalışmamızda olduğu gibi yaş ve sigara bırakma arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. [6][7][8][9]12,[14][15][16]20 Eğitim seviyesinin sigara bırakma başarısına etkisini inceleyen çalışmalara bakıldığında, düşük eğitim seviyesinde sigara bırakmanın zor olduğunu gösteren çalışmalar mevcut iken, bazı çalışmalarda ise bizim çalışmamızda olduğu için sigara bırakma başarısı ile eğitim düzeyi arasında ilişki bulunamamıştır.…”

“…6,8,12,[16][17][21][22] Yaş ve sigara bırakma başarısı incelendiğinde, çoğu çalışmada bizim çalışmamızda olduğu gibi yaş ve sigara bırakma arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. [6][7][8][9]12,[14][15][16]20 Eğitim seviyesinin sigara bırakma başarısına etkisini inceleyen çalışmalara bakıldığında, düşük eğitim seviyesinde sigara bırakmanın zor olduğunu gösteren çalışmalar mevcut iken, bazı çalışmalarda ise bizim çalışmamızda olduğu için sigara bırakma başarısı ile eğitim düzeyi arasında ilişki bulunamamıştır. 7, [9][10]12,[15][16]23 Kronik hastalığı olanların sigara bırakma başarısını araştıran literatüre bakıldığında bazı çalışmalarda hastalığı olanlar sigarayı kolay bırakıyorken, bazı çalışmalarda bizim çalışmamıza benzer olarak kronik hastalık sahibi olmak sigara bırakma başarısını etkilememiştir.…”