İnsan Kaynakları Bilgi Sistemlerine Yönelik Algıların Teknoloji Kabul Modeli İle İncelenmesi

Abstract

İnsan kaynakları bilgi sistemleri (İKBS) işletmelerde çeşitli nedenlerle giderek daha fazla kullanılmaya başlanmasına rağmen başarısı birçok faktöre bağlıdır. İKBS başarısını etkileyen faktörlerden biri de kullanıcılardır. Bu çalışmanın amacı, insan kaynakları bilgi sistemleri kullanıcılarının sisteme yönelik algılarının teknoloji kabul modeli ile incelenmesidir. Teknoloji Kabul Modeli Davis (1985) tarafından geliştirilmiş ve dışsal değişkenler, algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, kullanıma yönelik tutum, davranışa yönelik niyet ve gerçekleşen davranış değişkenlerinden oluşmaktadır. Bu çalışmada dışsal değişken olarak yazılım şirketi İKBS eğitimi, kurum içi İKBS eğitimi, yazılım bilgisi, donanım bilgisi, programlama bilgisi modele dâhil edilmiş ve değişkenler arasındaki etki incelenmiştir. Araştırma kapsamında Marmara bölgesinde çalışan 302 İKBS kullanıcısına standardize anket uygulanmış, daha sonra anketler analiz edilmiş ve bulgular değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre; yazılım şirketi İKBS eğitimi, kurum içi İKBS eğitimi, yazılım bilgisi, donanım bilgisi, programlama bilgisi değişkenlerinin algılanan kullanım kolaylığı ve algılanan fayda üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Algılanan kullanım kolaylığı algılanan fayda üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Algılanan kullanım kolaylığı ve algılanan fayda niyet üzerinde; niyet ise gerçekleşen davranış (İKBS kullanımı) üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Tutumun niyet üzerinde etkisinin olduğu düşünülmesine rağmen araştırma bulguları bu düşünceyi desteklememiştir.

Determining The Factors Affecting The Consumers Use/Not Use Mobile Order Applications

“…Bu model, algılanan fayda ve algılanan kullanım kolaylığı gibi dışsal faktörlerin kullanıma yönelik tutumu, bu tutumun da kullanım niyetini etkilemesi dolayısıyla niyetten etkilenerek gerçekleşen bir kullanıma evirildiğini ifade eden modeldir (Davis, Bagozzi ve Warshaw, 1989). Bu modelin günümüze bilgi teknolojileri ile kesişen birçok çalışmada kullanıldığı görülmektedir (Aras, Özdemir ve Bayraktaroğlu, 2015;Şıklar, Tunalı ve Gülcan, 2015;Arı, Yılmaz ve Bekteş, 2016;Serçemeli ve Kurnaz, 2016;Bolat, Aydemir ve Karaman, 2017;Çabuk, Zeren ve Gökdağlı, 2017;Uyar, 2019). TKM değişkenlerine etki eden faktörler ihtiyaca bağlı olarak geliştirilmiş, örneğin TKM2'de sosyal etki süreçleri (öznel norm, gönüllülük ve imaj) ve bilişsel-araçsal süreçler (iş ilgisi, çıktı kalitesi, sonuç kanıtlanabilirliği) gibi algılanan faydayı ve dolayısıyla kullanıcı kabulünü etkileyen faktörler modele eklenmiştir (Venkatesh ve Davis, 2000).…”

Investigation of Consumers’ Virtual Card Use in their Online Shopping with Technology Acceptance Model

“…Teknoloji Kabul Modeli'nin bilgi teknolojileri açısından kabulü, alan yazında birçok farklı çalışmayla ele alınmıştır. Öyle ki; muhasebede bilgi teknolojisi kullanımı (Özer, Özcan ve Aktaş, 2010), internet bankacılığı kullanımı (Munoz-Leiva, Climent-Climent ve Liebana-Cabanillas, 2017;Ceylan, Genç ve Erem, 2013;Ustasüleyman ve Eyüboğlu, 2010;Lee, 2009), mobil internet kullanımı (Şıklar, Tunalı ve Gülcan, 2015), elektronik ve mobil kütüphane hizmetlerinin kullanımı (Yoon, 2016;Jeong, 2011;Kurulgan ve Özata, 2010), insan kaynakları bilgi sistemlerinin kullanımı (Aras, Özdemir ve Bayraktaroğlu, 2015), karekodların kullanımı (Kim ve Woo, 2016;Tüfekci, 2014), internet üzerinden alışveriş yapma (Wu ve Liao, 2011;Ha ve Stoel, 2009;Yılmaz ve Tümtürk, 2015;Çelik, Yılmaz ve Pazarlıoğlu, 2010;Turan, 2008), e-açık eksiltme teknolojisinin kullanımı (Gümüşsoy ve Çalışır, 2009) ile mobil uygulamaların kullanımına (Uğur ve Turan, 2016) mesnet olan birçok çalışmada bireylerin ilgili teknolojileri kullanma ve benimseme niyetleri TKM ekseninden değerlendirilmiştir. Ancak tüketicilerin online alışverişlerini güvenle yapabilmelerine imkan sağlayan bir ödeme sistemi olan sanal kartı kabul etme ve kullanma davranışını TKM ile açıklayan bir çalışmaya rastlanmamıştır.…”