İşe Gömülü Olma Ölçekleri̇ni̇n Türki̇ye’de Geçerli̇li̇k Ve Güveni̇rli̇ği̇ni̇n Test Edi̇lmesi̇

Abstract

Örgütler, rekabet ortamında yerleştirme maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle, nitelikli çalışanlarını kendilerinde tutmaya çabalamaktadır. Buradaki soru şudur: Çalışanlar neden örgütten ayrılmak veya örgütte kalmak ister? İçsel göstergeler, işten ayrılma niyeti ve işgücü devir oranıyken; dışsal göstergeler bunlara dâhil edilmemektedir. İşe gömülü olma, örgüt içi nedenlerin dışında, çalışanların toplumdaki konumları ve bu konumlarındaki somut ve soyut nesnelerle ilişkilerini de içermektedir. Çalışmanın amacı, akademik yazında yer alan işe gömülü olma ölçeklerinin yapı geçerlilik ve güvenirliklerinin, Hatay'da, ikisi özel ikisi devlet, dört hastanedeki hemşire ve sağlık memurlarında test edilmesidir. Birbirinden türetilmiş dört ölçek ve bu ölçeklerin tümünün yer aldığı ölçek, üç aşamalı olarak analize tabi tutulmuştur: açımlayıcı faktör analizi ve benzeşme geçerliliği; doğrulayıcı faktör analizi ve ayrışma geçerliliği; model sınaması. Teorik geçerliliğinin sağlanması için işe gömülü olma ile ilişkili örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti analizlere dâhil edilmiştir. Analizlere göre, işe gömülü olma ölçeklerinin açık uçlu ifadelerinin ölçeklerle bütünleşmediği, çevresel boyutunun geliştirilmesi ve Türkiye'ye özgü yeni bir ölçek oluşturulması gerektiği ortaya çıkmıştır.

Türkiye’de İşe Gömülmüşlük Üzerine Yapılan Araştırmaların İçerik Analizi

“…Değerlendirmeye alınan tezlerin, dokuzu (9)'u yüksek lisans (Yüksel, 2020;Ay, 2020;Karaduman, 2019;Mazıoğlu, 2020;Efe, 2016;Şanlı, 2016;Deniz, 2022;Kara, 2021;Kıran, 2017) dört (4)'ü doktora (Dirican, 2020;Doğantekin, 2020;Yıldız, 2021;Yıldırım, 2017) tezidir. Bu çalışmada yirmi (20) adet makale (Akgündüz vd., 2016;Akın ve Reyhanoğlu, 2018;Çakmakoğlu Arıcı, 2020;Aykan ve Akgül, 2019;Birsel vd., 2012;Bozkurt vd., 2019;Erkutlu ve Chafra, 2017;Gökaslan, 2018;Gümüştekin ve Varol, 2020;Gürlek, 2020;Kanten vd., 2016a;Tatar vd., 2018;Toker ve Çelik, 2017;Toker ve Kalıpçı, 2020;Uysal ve Kayhan, 2018); on altı (16) adet bildiri (Akgündüz ve Şanlı, 2015;Bulburu vd., 2021;Dinç, 2020;Dinç vd., 2019;Erer, 2021;Gök ve Sökmen, 2019;Tanova, 2007;Yeşiltaş vd., 2018;Tunç vd., 2016;Kanten vd., 2020 İşe gömülmüşlük üzerine ulusal literetürde yayınlanan çalışmalara ulaşıldıktan sonra, bu çalışmaların özellikleri, bulguları ve sonuçları içerik analizi bağlamında incelenmiştir. Bu çerçevede analizi gerçekleştirebilmek için, ulaşılan çalışmalar genel anlamda gözden geçirilmiş ve çalışmaların, türü, yayınlandığı dil, nitelik, veri toplama metodu, yıl, kullanılan ölçek, örneklem kitlesi, yapılan analiz teknikleri, kullanıldığı değişken türü, ilişkili olduğu bağımlı, bağımsız, aracı ve düzenleyici değişkenler ve bu değişkenlerle arasındaki korelasyonun yö...…”