Karaman Eyâleti Niğde Livâsı Avârizhâneleri Üzerinde Bazı Düşünceler, 1620-1700

Abstract

İslamiyet'in ortaya çıkışından itibaren mescit dışında açık havada cenaze, bayram ve teravih namazları kılmak ve diğer toplu etkinliler yapmak için "musallâ" adı verilen özel mekânlar tesis edilmiştir. Bu "musalla" geleneği Türk-İslam devletlerinde de devam ettirilmiştir. Bu mekânlar genel olarak "îdgâh", "kıblegâh", "namazgâh", "musallâ" ve "secdegâh" gibi isimler almışlardır. Bu terimlerin aralarında bazı ufak anlam farklılıkları olmakla birlikte tamamı açık hava ibadet ve toplanma yerlerini işaret etmektedir. Bu türden yerler yaygın olarak Arapça "musallâ" ve Farsça "namazgâh" adıyla bilinmektedir. Bilhassa Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde hem şehir merkezlerinde ve mezarlıklarda hem de yol güzergâhlarında cami harici birçok musalla ya da namazgâh mekânları kurulmuş, bunların bakım ve onarımı ile görevlilerinin ücretleri için vakıflar tesis edilmiştir. Bu tesislerin ancak bir kısmı günümüze kadar gelebilmiştir. Birçok araştırmacı Anadolu coğrafyasındaki bu ibadet ve etkinlik alanlarının fonksiyonları ve mimarî özellikleri üzerine çok sayıda incelemeler kaleme almışlardır.