Krytyczna analiza dyskursu – podstawowe założenia, implikacje, zastosowanie

Abstract

Streszczenie. Liczne przykłady badań prowadzonych w obszarze pedagogiki, w których zastosowano krytyczne podejścia do analizy dyskursu, wykazują zróżnicowanie pod względem przyjmowanego zaplecza teoretycznego oraz metodologii. Przykładem grupy podejść zorientowanych krytycznie jest krytyczna analiza dyskursu. Ogólne ramy krytycznej analizy dyskursu mają znaczenie zarówno dla zachowania odrębności KAD, a przez to sensowności wyróżniania tej grupy podejść, jak i upowszechnienia wiedzy na ten temat, zwłaszcza wśród mniej doświadczonych badaczy i badaczek. W artykule przedstawiono założenia bazowe krytycznej analizy dyskursu wraz z ich implikacjami dla badań pedagogicznych. Skonstruowano również praktyczne wskazówki do zastosowania podejścia do KAD reprezentowanego przez Ruth Wodak.Słowa kluczowe: krytyczna analiza dyskursu; KAD; orientacja jakościowa w badaniach pedagogicznych; pedagogika; edukacja. Summary.Numerous examples of research in the field of pedagogics which are using critical approach to discourse analysis show the diversity in theoretical background and methodology. An example of a group of critical approaches is Critical Discourse Analysis. The general framework of Critical Discourse Analysis is important both for maintaining the identity of CDA, thereby highlighting the reasonableness of this group of approaches, and for dissemination of knowledge concerning it, especially among less experienced researchers. The paper presents the basic assumptions of Critical Discourse Analysis and their implications for educational research as well as practical guidelines to apply to the CDA approach, which is represented by Ruth Wodak.

The (un)presence of emotions in teacher education. A critical analysis of the academic curriculum discourse in Poland

“…We will seek answers to the research problem by means of critical discourse analysis. We treat discourse analysis broadly as a theoretical-methodological framework (approach) covering many different theoretical and research models where the key assumption is the inextricable/close relationship between linguistic and social practice and the symbolic material construction of social reality (Wodak, 1989;Van Dijk, 1993;Meyer & Wodak, 2001;Kopińska, 2016). We believe that discourse analysis is one of the most useful research perspectives for studying hidden phenomena in education and educational policy, as CDA researchers not only analyse linguistic and textual manifestations and forms of social practice, but also seek to change reprehensible practices (bolded by the Authors).…”

Threats Related to Patriotic Education. An Analysis of the Primary School Textbooks

“…Critical discourse analysis has several assumptions that characterise it. These include issues, context, the relationship between language and society, the specific incorporation of linguistic categories into analysis and interdisciplinarity (Kopińska, 2016). In my analysis, I also intend to use the freedom that CAD gives in terms of combining it with various methodological approaches or specific research paradigms (Jabłońska, 2006).…”

“…At the same time, they contain the germ of emancipation and the conviction that it is necessary to undertake it in reality outside the textual one. Therefore, some discourse researchers propose specific solutions in which they draw the possibilities of breaking free or avoiding discursive violence (Jabłońska, 2006;Kopińska, 2016). At some level of generality,…”

Przekład i (bez)krytyczna analiza dyskursu

“…np. Kopińska 2016;Biskupska 2014). O ile jest to podejście uzasadnione w odniesieniu do paradygmatu językoznawstwa strukturalistycznego, o tyle teoria języka powstała w wyniku drugiej rewolucji kognitywnej zaprasza do transdyscyplinarności.…”