Kurgusal Metinlerde Şiddet Olgusuyla Karşılaşan Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Ömer Seyfettin Öyküleri Bağlamında Şiddeti Algılamaları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Öz: Bu araştırmanın amacı, Ömer Seyfettin'in şiddet içeren eserleriyle karşılaşan ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin şiddetin farklı türlerinin yer aldığı bu eserler karşısında ortaya koydukları tepkileri tespit etmektir. Araştırmada nitel desenlerden olgubilim (fenomenoloji) kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Van ili Tuşba merkez ilçesine bağlı Van Ahmet Yesevi Borsa İstanbul Ortaokulu 5-C sınıfında öğrenim gören 20 öğrenci oluşturmuştur. Uygulama esnasında Ömer Seyfettin'in farklı şiddet türlerini içeren dört öyküsü araştırmacı tarafından öğrencilere okunmuştur. Öğrencilerin tepkilerini belirlemek amacıyla veri toplama araçlarından gözlem ve görüşme kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi sürecinde içerik analizi yöntemine başvurulmuştur. Öğrencilerin eserlere verdikleri tepkiler; okuma alışkanlığı düzeyi, şiddetle ilgili yakın zamanlı yaşantı ve cinsiyet değişkenleriyle ilişkisi bakımından incelenmiştir. Uygulamadan yaklaşık altı ay sonra şiddet olgusunun çalışma grubunda bıraktığı izleri tespit etmek amacıyla eserleri hangi düzeyde hatırladıkları tespit edilmiştir. Buradan elde edilen sonuçlar da öğrencilerin verdikleri tepkilerin anlamlandırılmasında işe koşulmuştur. Öğrencilerin şiddet içeren eserlere; şiddetin nedenlerinden kaçış, şiddetin kendisinden kaçış, şiddetin sonuçlarından kaçış, kabullenme/onaylama gibi tepkiler verdiği görülmüştür. Sonuç olarak öğrencilerin verdikleri tepkilerin okuma alışkanlığı düzeyi, şiddetle ilgili yakın zamanlı yaşantı ve cinsiyete göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Bunun yanında tepkilerin ortaya çıkmasında şiddetin türünün etkili olduğu görülmüştür. Bu sonuçlardan hareketle öğretmenlere ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.