Lazarraga eskuizkribuko <em>Aitac ezcondu ezpanagui</em> poemaren iturriak eta ereduak

Abstract

Euskal Filologian eta Arte Ederretan lizentziatua Lazarragak gaztelaniazko literaturako lanak izan zituen eredu eskuizkribuko zenbait poema idazteko: Aitac ezcondu ezpanagui da horietako bat. Poema hori eta XVI. mendeko beste bost poesia-lanen (lau gaztelaniaz, bat portugesez) arteko konparaketa eginda, antzekotasunak eta desberdintasunak aztertuz, Lazarragak erabili ahal izan zituen iturri eta ereduetara iritsi nahi izan dugu ikerketa-lan honetan. Gure aztergai nagusiak izan dira: poemako gai nagusia (ezkontzeko grinaz dagoen neska gaztea) eta haren hedadura mendebaldeko Europan, poemaren metrika (bilantzikoa), gaztelaniazko ereduek errefrauekin duten lotura estua eta poemaren tonu erotiko gordina. Atal horiek garatu ahala, agerian geratzen dira batez ere Lazarragaren poemaren eta garai bereko gaztelaniazko literaturaren arteko loturak, baina, halaber, mendebaldeko Europako literaturarekin izan dezakeen harremana, bai eta garaiko euskal literaturarekin batzen duen ezaugarriren bat ere. GAKO-HITZAK: XVI. mendeko literatura • Literatura erotikoa • Errefrauak • Espainiar kantzioneroa. The poem Aitac ezcondu ezpanagui (If father doesn't marry me) of the Lazarraga manuscript: sources and models Lazarraga took the spanish literature as a model when writing some poems of his manuscript: this is the case of the poem Aitac ezcondu ezpanagui. Comparing this poem and five others (four in Spanish, one in Portuguese) by analyzing similarities and differences among them all, it leads us to the main goal of this paper: the sources and models Lazarraga could have used when writing his poem. Our principal subjects of investigation are: the main topic of the poem (a young girl longing for getting married) and its spread in Western European literature, the metre of the poem (a refrain poem: Spanish villancico), the close relation between the Spanish poems and proverbs, and the erotic-almost obscene-content of the poem. As we develop all these subjects, we specially understand how the poem relates to the Spanish literature of the 16 th century, but also to European literature, and we also identify some common features with Basque literature.