Letren abiadura Lehen Hezkuntzan: euskarazko batezbestekoak ikasmailaren eta generoaren arabera

Abstract

Eskuz idazterakoan komunikazio eraginkorra lortu nahi bada, idazten denak, irakurgarria izateaz gain, abiadura on batekin idatzia egon behar du (Barnett, Henderson, Scheib & Schulz, 2009). Urte askotan klasikoa izan da letren irakurgarritasuna ebaluatzea eta azkenaldian letraren abiadura ebaluatzen duten testak garatu dira, besteak beste, HST testa Australian (Wallen, Bonney & Lennox, 1996), PAL-II testa Estatu Batuetan (Berninger, 2007) eta DASH testa Erresuma Batuan (Barnett, Henderson, Scheib & Schulz, 2007). Letraren abiadura neurtzea sinplea da eta haren eraginak garrantzitsuak dira eskolatzean: zeregin asko dago idatziz egiteko, apunteak hartu behar dira eta denbora-mugetan erantzun behar da. Gainera, neurogarapeneko idazketaren ikuspuntuaren baitan eginiko ikerketetan, letraren abiadurak testu-sorkuntzaren kantitatea eta kalitatea baldintzatzen du 16 urtera arte (Berninger & Swanson, 1994; Berninger & Graham, 1998). Bestalde, jakina da idazten den letra-jarioa haziz doala ikasmailaz ikasmaila, gutxienez DBHko 2. mailaraino eta, nazioartean ikusi denaren arabera, hazten doan letra kopuru horretan genero-desberdintasunak daude: mutilen puntuazioak esanguratsuki baxuagoak dira.Artikulu honetan, lehenik, letren irakurgarritasunaren eta abiaduraren konstruktuak azalduko dira; bigarrenik, letra-abiadurak identifikatzeak duen garrantziaz jardungo gara eta, azkenik, Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) Lehen Hezkuntzako haurren letren abiadura-batezbestekoak agertuko dira, ikasmailaren eta generoaren arabera.

Eskuz idaztearen hil-kanpaiak?

“…Erreferentzia-puntu gisa erabil daitezke Ibarraren (2016) tesian agertzen diren Lehen Hezkuntzako 2. mailako, 4. mailako eta 6. mailako batez bestekoak. Kopuru hauen laburpen bat aurki argitaratu da (Ibarra, Etxague eta Etxeberria, 2017). Bestalde, letra-jarioaren irakaskuntzari dagokionez, artikulu honen egileetako bat esku-hartze bat garatzen ari da letra-jarioa hobesteko.…”