Malûmât-İ İbti̇dâ'i̇yye Ve Nesâyi̇h-İ Nâfi̇a Ki̇tabinin Çeşi̇tli̇ Açilardan İncelenmesi̇

Abstract

Hüseyin ÖZÇAKMAK  ÖzetBu çalışmada, 1313 (1883/1884) yılında yayımlanan ve dört ciltten oluşan Ta'lîm-i Kırâat adlı eserin ilk cildi olan Ma'lûmât-i İbtidâiyye ve Nesâyih-i Nâfia; bugünkü alfabeye çevrilerek çeşitli açılardan incelenmiştir. Çalışma, nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi ile gerçekleştirilmiştir. Kitapçı Arakel Efendi tarafından yazılan eserin amacı; çocukları, alfabeyi öğrendikten sonra, manasını kolayca anlayabilecekleri terkiplerle okumaya alıştırmak, kendilerine en çok lazım olan bilgilerle birlikte onları güzel bir şekilde terbiye edecek fikirleri vermektir. Yapılan incelemede, eserde 29'u bilgilendirici, 6'sı öyküleyici olmak üzere 35 metnin kullanıldığı; öyküleyici metinlerin öğüt verici nitelikte olduğu, bilgilendirici metinlerin "nasihat, görgü kuralları, bilimsel, dini bilgi, atasözü" içerikli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışmada, metin işleme sürecinin "metin, bilinmeyen kelimeler ve metin altı soruları (ta'lîmler)" sırasıyla gerçekleştirildiği, metinlerin ortalama 282 kelime uzunluğa sahip olduğu, her metnin ortalama 6 bilinmeyen kelime ve 7 metin altı sorusundan oluştuğu tespit edilmiştir.