Marco Polo Seyahatnamesinde Uluslararasılaşma Yaklaşımlarının İzini Sürmek

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, uluslarasılaşma alanyazınında 1970’lerden bu yana şekillenmeye başlayan uluslararasılaşma yaklaşımlarının literatüre girmeden uzunca bir zaman önce pratik ticaret sahnesinde karşılıklarının olup olmadığının belirlenmesidir. Bu çerçevede bu çalışmada, küresel ticarete ilişkin tarihi kanıtlar bulma açısından erken kapitalizm diğer bir ifade ile geç orta çağ dönemi temel alınarak uluslararasılaşma yaklaşımlarının söz konusu dönem için retrospektif bir bakış açısıyla izinin sürülmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, literatürde oldukça yeni bir kavram olan Dış Ticaret Girişimciliği Yaklaşımı’nın diğer uluslararasılaşma yaklaşımlarından farklılaşan yönlerinin açıklanması amacıyla uluslararasılaşmanın geç orta çağdan itibaren idrak edildiği noktaların izinin sürülmesi ve Dış Ticaret Girişimciliği kavramına tarihi kanıtlar bulunması da çalışmanın amaçları içerisinde yer almaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada söz konusu döneme ışık tutan, dönemin ticari perspektifini ortaya koyan ve içerdiği bilgilerin kronolojik, coğrafi ve sosyo-kültürel kaynaklarca teyit edilebildiği bir eser olan ünlü seyyah Marco Polo’nun 25 yıllık İpek Yolu seyahatinde edindiği gözlemleri içeren Harikalar Kitabı incelenmiştir. Eserin incelenmesi, edebiyat ve tarih alanlarında yazılan diğer incelemelerden farklı olarak uluslararası ticaret perspektifinden gerçekleştirilmiştir. Kuramsal bir tartışma biçiminde kurgulanan çalışmada veri seti olarak ele alınan eserdeki ifadelerden yola çıkılarak günümüz uluslararasılaşma yaklaşımlarına ilişkin gerçekleştirilen iz sürme neticesince Ağ Yaklaşımı, Uluslararası Girişimcilik Yaklaşımı ve Dış Ticaret Girişimciliği Yaklaşımı’na ilişkin kanıtlara ulaşılmıştır. Diğer taraftan, Küresel Doğan İşletmeler Yaklaşımı, Uppsala Yaklaşımı ve Yenilikçilik Yaklaşımına ilişkin kanıtlar bulunamamıştır. Elde edilen sonuçlar, çalışmada ele alınan sorunsal ve veri seti bağlamında uluslararasılaşma olgusunun klasik dönemden itibaren evrilerek günümüz uluslararasılaşma yaklaşımlarına zemin hazırladığı ve uluslararasılaşmanın, olguya ilişkin modeller ortaya atılmadan önce de uluslararası ticaret ve girişimcilik faaliyetlerini açıklamada önemli bir argüman olarak ortaya çıktığı görülmektedir.