Merytoryczna pojemność rachunkowości zarządczej a raportowanie zrównoważonego rozwoju
Abstract: Objective: To verify the usefulness of management accounting in reporting on sustainable development.Research Design & Methods: A management accounting information system was described using GMAP standards. The scope of information required for reporting of sustainability development was determined on the basis of GRI. The empirical study used the Delphi method.Findings: The research shows that the highest importance of management accounting was ascribed to reporting on the organisation’s activities, its s… Show more
Search citation statements
Paper Sections
Citation Types
Year Published
Publication Types
Relationship
Authors
Journals
Cited by 3 publications
References 7 publications
Weryfikacja możliwości oddziaływania rachunkowości na potrzeby ekonomiczno--społeczne, w tym zarządcze, podmiotów leczniczych w aspekcie zrównoważonego rozwoju, na przykładzie projektów szkoleniowo-badawczych. Metodyka badań: Rachunkowość została opisana w aspekcie zrównoważonego rozwoju zarówno dzięki możliwościom informacyjnym, jak i edukacyjnym czy aplikacyjnym (narzędziowym) Wioletta Baran 54 tego systemu. Możliwości oddziaływania rachunkowości zaprezentowano, wykorzystując metodę projektową oraz metody obserwacji uczestniczącej, analizy krytycznej i syntezy. Wyniki badań: Dopasowanie monitorowanych i kontrolowanych działań w projektach szkoleniowo-badawczych do potrzeb podmiotów leczniczych pozwoliło na osiągnięcie oczekiwanego wpływu na otoczenie ekonomiczno-społeczne. Dowodzi to elastyczności systemu rachunkowości, a tym samym możliwości jego wykorzystania w tworzeniu podstaw decyzyjnych dla działań podejmowanych także na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wnioski: Wykorzystanie działania sprzężenia zwrotnego, właściwego dla funkcjonowania systemów informacyjnych, w tym systemu rachunkowości, sprawia, że edukacyjne i aplikacyjne możliwości rachunkowości stanowią realną odpowiedź na wzrost potrzeb ekonomiczno--społecznych interesariuszy. Edukacja w rachunkowości wpisuje się w edukację o wysokiej jakości, tj. edukację łączącą wiedzę i umiejętności, elastycznie odpowiadającą na potrzeby ekonomiczno-społeczne, w tym zarządcze podmiotów leczniczych. Wkład w rozwój dyscypliny: Prawidłowo zidentyfikowane potrzeby ekonomiczno-społeczne każdego rodzaju podmiotów, w tym podmiotów non profit, determinują kształt efektywnego systemu rachunkowości. O efektywności systemu rachunkowości decyduje jednoczesne wykorzystanie jego uniwersalnych cech, a przede wszystkim możliwości informacyjnych, edukacyjnych i aplikacyjnych. Efektywność systemu będzie zatem oznaczać jego skuteczne wykorzystanie w kontekście przygotowywania użytecznych informacji do podejmowania decyzji na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Weryfikacja możliwości oddziaływania rachunkowości na potrzeby ekonomiczno--społeczne, w tym zarządcze, podmiotów leczniczych w aspekcie zrównoważonego rozwoju, na przykładzie projektów szkoleniowo-badawczych. Metodyka badań: Rachunkowość została opisana w aspekcie zrównoważonego rozwoju zarówno dzięki możliwościom informacyjnym, jak i edukacyjnym czy aplikacyjnym (narzędziowym) Wioletta Baran 54 tego systemu. Możliwości oddziaływania rachunkowości zaprezentowano, wykorzystując metodę projektową oraz metody obserwacji uczestniczącej, analizy krytycznej i syntezy. Wyniki badań: Dopasowanie monitorowanych i kontrolowanych działań w projektach szkoleniowo-badawczych do potrzeb podmiotów leczniczych pozwoliło na osiągnięcie oczekiwanego wpływu na otoczenie ekonomiczno-społeczne. Dowodzi to elastyczności systemu rachunkowości, a tym samym możliwości jego wykorzystania w tworzeniu podstaw decyzyjnych dla działań podejmowanych także na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wnioski: Wykorzystanie działania sprzężenia zwrotnego, właściwego dla funkcjonowania systemów informacyjnych, w tym systemu rachunkowości, sprawia, że edukacyjne i aplikacyjne możliwości rachunkowości stanowią realną odpowiedź na wzrost potrzeb ekonomiczno--społecznych interesariuszy. Edukacja w rachunkowości wpisuje się w edukację o wysokiej jakości, tj. edukację łączącą wiedzę i umiejętności, elastycznie odpowiadającą na potrzeby ekonomiczno-społeczne, w tym zarządcze podmiotów leczniczych. Wkład w rozwój dyscypliny: Prawidłowo zidentyfikowane potrzeby ekonomiczno-społeczne każdego rodzaju podmiotów, w tym podmiotów non profit, determinują kształt efektywnego systemu rachunkowości. O efektywności systemu rachunkowości decyduje jednoczesne wykorzystanie jego uniwersalnych cech, a przede wszystkim możliwości informacyjnych, edukacyjnych i aplikacyjnych. Efektywność systemu będzie zatem oznaczać jego skuteczne wykorzystanie w kontekście przygotowywania użytecznych informacji do podejmowania decyzji na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Implementacja modelu biznesu do sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia – perspektywa wartości poznawczej
Działalność przedsiębiorstw i innych organizacji jest poddawana stałym i nasilającym się na przestrzeni czasu obserwacjom i ocenom dokonywanym przez różne grupy interesariuszy. Następuje wzmożone zainteresowanie nie tyl- ko istotą działalności organizacji, ale również wpływami tej działalności na bliż- sze i dalsze otoczenie [Zwicker, Bosshard, Brick, 2022]. Efekty prowadzonej działalności są wielokierunkowe, charakteryzują się zarówno pozytywnym, jak i negatywnym oddziaływaniem na otoczenie. Tymczasem różne grupy interesa- riuszy oczekują informacji nie tylko o wynikach działalności organizacji, ale również o tym, jaka jest ścieżka i jak kształtuje się proces dochodzenia do tych wyników, w jaki sposób generowana jest wartość. Wreszcie zmianie ulega samo pojmowanie wartości generowanej przez organizację [Czakon, 2005; Porter, 2010; Putyło, 2018]. Poza wymiarem finansowym jest ona coraz powszechniej rozumiana z perspektywy niefinansowej, trudno mierzalnej w jednostkach pie- niężnych, w tym w obszarze wpływu na dobrostan klientów, pracowników, spo- łeczeństwa, lokalnego środowiska i wielu innych. W rezultacie przedstawionych zjawisk narasta zainteresowanie samą orga- nizacją i szerokim kontekstem jej działania. Następuje dążenie do głębszego jej poznania, szczególnie przez tych interesariuszy, którzy nawiązują bardziej zaan- gażowaną, nieprzypadkową czy dłuższą relację z podmiotem. Relacja ta wyraża się często w formie zaangażowania kapitałowego lub klienckiego, ale coraz czę- ściej zaobserwować można zainteresowanie organizacją, która pojmowana jest jako składowa pewnej społeczności, wnosząca do niej określone wartości po- strzegane w pozytywnym aspekcie, z których społeczność może czerpać korzy- ści. Jeśli natomiast wpływ organizacji na otoczenie jest postrzegany jako nega- tywny, to aktywność otoczenia koncentruje się na oddziaływaniu na organizację w celu ograniczania skutków takiego wpływu. Inne obserwowalne zjawisko ujawnia się w poszerzającym się gronie inte- resariuszy, a także rosnącym poziomie ich wiedzy i świadomości oraz oczeki- wań odnośnie do pożądanych stanów i efektów funkcjonowania organizacji. W rezultacie organizacje poddawane takiej nasilonej obserwacji odczuwają ro- snące zainteresowanie ich działalnością, co w określonych warunkach może wpływać pozytywnie na zainteresowanie ich ofertą, rozwój i silniejsze związki z otoczeniem. Jednak skutki obserwacji mogą być również negatywne, co prze- jawiać się może m.in. negatywną oceną całej organizacji oraz osłabionym zainteresowaniem jej ofertą. Drugi z wymienionych przypadków w dłuższym horyzoncie czasu przekłada się na brak potencjału konkurowania na rynku i w efekcie trudności z pozyskaniem źródeł finansowania, dobrych pracowni- ków, a wreszcie z utrudnionym rozwojem i przetrwaniem. Wskazane czynniki wpływają na nasilenie i złożoność procesów raporto- wania jednostek sprawozdawczych, które starają się wypełnić i pogodzić ocze- kiwania różnych interesariuszy, równocześnie realizując własne cele. Szerokie spektrum raportowania, dążące do wielokierunkowej i wielopłaszczyznowej prezentacji działalności jednostki i jej rezultatów, stanowi de facto próbę poka- zania modelu biznesu prowadzonej działalności, który w ujęciu holistycznym przedstawia, w jaki sposób organizacja tworzy i dystrybuuje wartość dla ze- wnętrznych interesariuszy, a także przechwytuje część tej wartości dla siebie samej. W tym kontekście niniejsza monografia dąży do poszukiwania odpowie- dzi na pytania nad wykorzystaniem i rozwojem teorii interesariuszy postawione w pracy [Parmar i in., 2010] w części dotyczącej kreacji wartości, a w szczegól- ności wskazania, co oznacza wartość dla poszczególnych grup interesariuszy. Koncepcja modelu biznesu, zakorzeniona pierwotnie w naukach o zarzą- dzaniu przedsiębiorstwem, zyskuje na znaczeniu i zaznacza swoją obecność również w innych obszarach. Następuje jej dyfuzja do nauk o finansach, obej- mujących w szerokim ujęciu także rachunkowość [Flejterski, 2019]. Coraz po- wszechniej wykorzystywana jest w sprawozdawczości organizacji jako swoista wynikowa, ale i wskazówka dotycząca działań podejmowanych w ramach pro- cesów operacyjnych oraz strategicznych. Model biznesu stanowi obszar badań wielopłaszczyznowych i wielodyscy- plinarnych. Początkowo skupiony na branży e-commerce, został przeniesiony na grunt innych branż o komercyjnym charakterze (głównie przemysłowych), a także działań o charakterze innowacyjnym i zrównoważonego rozwoju [Tim- mers, 1998; Teece, 2010; Zott, Amit, Massa, 2010; Kardas, 2016; Michalak, 2016: 17; Girella, Tizzo, Ferrari, 2019]. Stopniowo badania poszerzono o przed- siębiorstwa usługowe [Chapman, Soosay, Kandampully, 2002; Zolnowski, Weiss, Böhmann, 2014; Kindström, Kowalkowski, 2015], jak również, choć w niewielkim zakresie, instytucje niedziałające dla zysku [Maguire, 2009; Perić, Delić, Stanić, 2020]. Równolegle trwają prace nad osadzeniem modelu biznesu w rachunkowości, w tym głównie w sprawozdawczości organizacji, także tych, które nie realizują raportowania zintegrowanego [Haslam, 2019]. Model biznesu wyznacza ramy działalności przedsiębiorstw, wskazując przebieg kluczowych procesów biznesowych, wykorzystywane dla ich realizacji zasoby oraz uzyskiwane efekty i rezultaty, z uwzględnieniem perspektywy war- tości dla interesariuszy. Koncepcja ta pozwala równocześnie na zastosowanie tak określonych ram struktury działalności i jej przebiegu do kształtowania tej działal- ności, do jej modyfikacji, tak by w określonych warunkach działania i w określo- nym otoczeniu umożliwiała maksymalizację realizowanej wartości Modele biznesu organizacji różnią się – jest to zjawisko naturalne i zwią- zane z unikalnością każdego bytu gospodarczego, który w zindywidualizowa- nych warunkach działania odróżnia się od drugiego bytu. Poziom różnorodno- ści zależy od rodzaju prowadzonej działalności, formy organizacyjno-prawnej, ale przede wszystkim branży, w której organizacja prowadzi działalność, stano- wiącej dominującą determinantę określającą podstawowe zasoby, procesy bizne- sowe i produkty. Natomiast sama organizacja, jej cele i kultura organizacyjna, unikalna kompozycja procesów, pozycja na rynku, powiązania kapitałowe i wie- le innych czynników o różnym stopniu wpływu określają sposób zaangażowania i poziom wykorzystania zasobów, przebieg procesów biznesowych, kompozycję produktów oraz rezultaty działalności. Powyższe wyznacza w niniejszej mono- grafii pierwszą zidentyfikowaną lukę badawczą dotyczącą operacjonalizacji modeli biznesu w różnych sektorach oraz branżach przemysłowych i usłu- gowych [Jabłoński, Jabłoński, 2023]. Potencjał sprawozdawczości modelu biznesu jest związany z rozwojem raportowania zarówno w zakresie zaspokajania coraz szerszych potrzeb infor- macyjnych różnych grup interesariuszy, jak i zwiększania roli narracyjnej spra- wozdawczości, w której dominują ujawnienia o charakterze niefinansowym z równoczesnym zachowaniem czytelności i zrozumiałości prezentowanych treści. Taka forma komunikacji pozwala równocześnie na zacieśnianie związków organizacji z odbiorcami, ale również prowadzi do bardziej kreatywnego postrzegania modelu prowadzonego biznesu [Bek-Gaik, 2016]. W tym kontek- ście model biznesu mocno akcentuje swą obecność i pozycję rozwojową w ob- szarze rachunkowości, co zauważalne jest w rosnącej liczbie opracowań i stan- dardów dotyczących rachunkowości, w tym sprawozdawczości modelu biznesu [np. Leisenring i in., 2012; International Integrated Reporting Council, 2013c, 2021; Komunikat Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie ogłoszenia uchwa- ły…, 2018; Haslam, 2019; Dameri, Ferrando, 2022]. Równocześnie – mając na względzie stosunkowo krótki czas dyfuzji tej kon- cepcji do rachunkowości i nadal relatywnie wczesną fazę rozwoju narracyjnej spra- wozdawczości o modelu biznesu, zarówno w zakresie regulacji prawnych, jak i praktyk raportowania [Simoni, 2022: 3] – zidentyfikowano kolejną lukę badaw- czą do wypełnienia w ramach niniejszej monografii, dotyczącą adaptacji spra- wozdawczości modelu biznesu do specyfiki działalności jednostek ochrony zdrowia, w tym poprzez nakreślenie formy i struktury ujawnień o modelu biz- nesu, z uwzględnieniem użyteczności dla interesariuszy [International Integrated Reporting Council, 2013a; Bek-Gaik, 2016]. Badania związane z wypełnieniem wska- zanych dwóch luk zostały umiejscowione w środowisku przedsiębiorstw usługo- wych branży ochrony zdrowia, jakimi są jednostki ochrony zdrowia, a w szcze- gólności podmioty lecznicze i inne podmioty wykonujące działalność leczniczą. Jeden z podstawowych atrybutów modelu biznesu stanowi proces tworzenia wartości. Jednostki ochrony zdrowia to podmioty skupiające się na tworzeniu uni- kalnej wartości dla klienta (pacjenta), związanej ze zdrowiem. Zdrowie z kolei ro- zumiane jest jako całkowity fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan człowieka, a nie tylko brak choroby czy niepełnosprawności [World Health Organization, 1948]. Jednostki ochrony zdrowia biorą udział w procesie tworzenia wartości zwią- zanej ze zdrowiem, lecz nie wpływają wyłącznie i w oderwaniu od innych determi- nant na całkowity dobrostan człowieka, skupiając się na działalności leczniczej, wyrażającej się w udzielaniu świadczeń zdrowotnych, promocji zdrowia oraz dzia- łalności dydaktycznej i badawczej związanej ze zdrowiem [Ustawa o działalności leczniczej, 2024: art. 3]. Zdywersyfikowane potrzeby informacyjne o działalno- ści jednostek ochrony zdrowia, połączone z rosnącym zainteresowaniem im- plementacją modelu biznesu do rachunkowości, wyznaczają nowe pola badaw- cze będące przedmiotem badań Autorki, obejmujące: – identyfikację atrybutów i innych cech charakteryzujących koncepcję modelu biznesu z perspektywy działalności jednostek ochrony zdrowia, – klasyfikację modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia, – identyfikację elementów sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia – korespondujących z elementami modelu biznesu (np. w przekroju struktury wyznaczonej przez International Integrated Reporting Council [IIRC]: kapita- ły/zasoby, działania biznesowe, produkty, rezultaty) oraz dokonanie pogłę- bionej charakterystyki z perspektywy specyfiki branżowej, – opracowanie struktury modelowej prezentacji informacji o modelu biznesu jednostek ochrony zdrowia z wykorzystaniem badania wartości poznawczej tej koncepcji w opinii grup istotnych interesariuszy badanych podmiotów. Dążąc do wypełnienia wskazanych luk badawczych, związanych z opera- cjonalizacją modelu biznesu w sektorze ochrony zdrowia, oraz osadzenia bada- nej koncepcji w sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia, jako główny cel prezentowanej monografii przyjęto zbadanie potrzeby, możliwości i poten- cjału implementacji modelu biznesu do sprawozdawczości jednostek ochro- ny zdrowia poprzez nakreślenie istotnych atrybutów raportowania modelu biznesu we wskazanych jednostkach (CG). Zaproponowany cel główny został rozwinięty w postaci sześciu celów szczegółowych, które wyrażono jako: – C1 – przedstawienie istoty, terminologii i typologii modelu biznesu, – C2 – identyfikacja i opis procesu tworzenia wartości i kształtowania modelu biznesu w jednostkach ochrony zdrowia, – C3 – opracowanie autorskiej klasyfikacji modeli biznesu znajdującej zastosowa- nie w działalności związanej z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej, – C4 – identyfikacja i rozwój treści zbieżnych w realizowanej sprawozdawczo- ści jednostek ochrony zdrowia w relacji do zalecanej struktury ramowej ujawnień o modelu biznesu, – C5 – przedstawienie potencjału wartości poznawczej sprawozdawczości mo- delu biznesu jednostek ochrony zdrowia dla różnych interesariuszy, – C6 – opracowanie struktury modelowej sprawozdawania o modelu biznesu w jednostkach ochrony zdrowia. Osiągnięciu celu głównego oraz celów szczegółowych podporządkowane zostały pytania badawcze, kształtujące strukturę treści poszczególnych rozdzia- łów monografii. Główne pytanie badawcze zostało sformułowane następująco: Czy występują potrzeba i możliwość dyfuzji koncepcji modelu biznesu oraz wykorzystanie jej na cele poznawcze w obszarze działalności i sprawozdaw- czości jednostek ochrony zdrowia (PG)? Pytanie to zostało uzupełnione o pytania szczegółowe: – P1: Czy jest możliwe opracowanie klasyfikacji modeli biznesu właściwej dla zróżnicowania działalności jednostek ochrony zdrowia? – P2: Czy realizowana sprawozdawczość jednostek ochrony zdrowia dostarcza informacji pozwalających na identyfikację modelu biznesu i badanie jego elementów? – P3: Czy informacja sprawozdawcza o modelu biznesu ma wartość poznawczą dla interesariuszy jednostek ochrony zdrowia? W rezultacie zestawienia luk badawczych, zaproponowanych celów oraz pytań badawczych przyjęto następującą hipotezę główną HG: Istnieją potrzeba i możliwość implementacji modelu biznesu do systemu sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia. Stanowi to wyraz dyfuzji tej koncepcji i rozwo- ju wartości poznawczej informacji sprawozdawczych. Hipotezę główną doprecyzowano w postaci następujących hipotez szczegó- łowych: – H1: Istnieją potrzeba i możliwość opracowania klasyfikacji modeli biznesu odzwierciedlających zróżnicowanie działalności jednostek ochrony zdrowia. – H2: Wartość poznawcza sprawozdawczości modelu biznesu jednostek ochrony zdrowia jest osłabiona w związku z jej rozproszeniem i nieuporządkowaniem. – H3: Zalecana struktura ramowa ujawnień o modelu biznesu wpływa na kon- strukcję raportowania modelu biznesu w jednostkach ochrony zdrowia. – H4: Istnieje istotna zależność między ujawnieniami o modelu biznesu jedno- stek ochrony zdrowia a wartością poznawczą raportowanych informacji. Przebieg procesu badawczego w celu uzyskania odpowiedzi na pytania badawcze, zweryfikowania postawionych hipotez badawczych i w rezultacie realizacji przyjętych celów wymagał zastosowania adekwatnych metod badaw- czych. W części teoriopoznawczej przeprowadzono studia literaturowe z wyko- rzystaniem krytycznej analizy literatury krajowej i zagranicznej oraz aktów prawnych i podobnych dokumentów, a także analizę opisową. W procedurze badawczej dotyczącej wyznaczenia taksonomii modeli biznesu jednostek ochro- ny zdrowia zastosowano statystyczną metodę analizy skupień (cluster analysis, grupowanie dwustopniowe), uzupełnioną o hierarchiczną metodę aglomeracyj- ną, kolejno zwizualizowaną za pomocą metody osypiska i wskaźnika sylwetki oraz dendogramu (hierarchiczne drzewo binarne). Dla uwiarygodnienia wyni- ków zastosowano test Kruskala–Wallisa. Kolejno wykorzystano metodę analizy treści i analizę porównawczą sprawozdawczości finansowej i niefinansowej, w tym również w połączeniu z badaniem o charakterze eksploracyjnym wybra- nych 50 jednostek ochrony zdrowia (studium przypadku). Wartość poznawczą sprawozdawczości modelu biznesu przeanalizowano z wykorzystaniem badań ankietowych, przeprowadzonych metodą CAWI na wybranych grupach interesariuszy jednostek ochrony zdrowia. Wyniki badania opracowano z wykorzystaniem wnioskowania statystycznego, w tym głównie ze współczynnikiem Alfa Cronbacha oraz współczynnikiem korelacji rang Spear- mana (ocena rzetelności i trafności narzędzia badawczego), testu nieparame- trycznego H Kruskala–Wallisa, wspieranego wielkością efektu epsilon-kwadrat (ε2), oraz analizą post hoc metody wielokrotnych porównań (dla wyników istotnych statystycznie). Zastosowano również metody dedukcji, indukcji, syntezy oraz wnioskowanie logiczne. Strukturę realizowanego modelu badawczego zwizuali- zowano na rysunku 0.1. Wykonanie założonych prac w strukturze pięciu wydzielonych rozdziałów przebiegało według schematów przedstawionych poniżej. Rozdział pierwszy poświęcono fundamentom koncepcji modelu biznesu. Założenia koncepcji modelu biznesu osadzono na tle rozwoju teorii interesariuszy i jej wpływów na rozwój badanej tematyki w kierunku skupienia na zaspokajaniu oczeki- wań i celów zróżnicowanych grup interesariuszy. Przedstawiono wieloaspek- towe badanie warstwy definicyjnej oraz klasyfikacje modeli biznesu, ich komponen- ty, jak również stan dotychczasowych analiz w tym obszarze. Zaprezentowano autorską definicję modelu biznesu. Uwagę skupiono także na wpływach teorii filozofii esencjalizmu oraz filozofii empiryzmu na kształtowanie typologii i tak- sonomii modeli biznesu. Rozważania rozdziału pierwszego zakończono wstę- pem do tematyki osadzenia modelu biznesu w rachunkowości, skupiając uwagę na dyfuzji tej koncepcji do rachunkowości. Przedstawiono ewolucję sprawoz- dawczości i raportu rocznego w kierunku m.in. raportowania zintegrowanego, jak też rozwój regulacji i standardów międzynarodowych i krajowych dotyczą- cych w różnym stopniu ujawnień o modelu biznesu. Poruszono równolegle te- mat wpływu modelu biznesu na rozwiązania księgowe, w tym wycenę i ujmo- wanie transakcji gospodarczych, a także rozwiązania rachunkowości zarządczej. W drugim rozdziale uwagę skupiono na aspektach związanych z pojmo- waniem wartości i jej kreacją dla interesariuszy. Wnioskowanie poszerzono o perspektywę jednostek ochrony zdrowia. Rozważania dotyczą konstrukcji łańcucha tworzenia wartości w jednostkach ochrony zdrowia, jak również szczegółowej klasyfikacji i charakterystyki interesariuszy tych podmiotów i ich potrzeb informacyjnych oraz ich zaspokajania poprzez dostarczanie informacji. Dla poszerzenia wnioskowania logicznego refleksję wzbogacono o aspekty związane z funkcjonowaniem systemu ochrony zdrowia. Na tle tych rozważań przedstawiono istotę modelu biznesu działalności leczniczej, przechodząc kolejno do taksonomii modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia. Przybliżono stan badań dotyczących klasyfikacji modeli biznesu w ochronie zdrowia oraz determinanty wpływające na kształtowanie modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia. Kluczowa część rozdziału dotyczy opracowania autorskiej taksonomii modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia z wykorzystaniem metody klastrowa- nia. Do procesu analizy skupień wykorzystano zmienne jakościowe i ilościowe cha- rakteryzujące grupę podmiotów leczniczych – w rezultacie uzyskano cztery grupy taksonomiczne (klastry) i dokonano ich charakterystyki opisowej. Rozdział trzeci koncentruje się na wartości poznawczej sprawozdawczości podmiotów leczniczych na tle sprawozdawczości modelu biznesu. Przedstawio- no cele i atrybuty sprawozdawczości w ochronie zdrowia, charakterystykę za- kresów realizowanej przez jednostki ochrony zdrowia sprawozdawczości, jak również wyznaczono nowe trendy sprawozdawcze, a zwłaszcza aspekty reorien- tacji kontekstu raportowania przedsiębiorstw w kierunku ukazania modelu biz- nesu. Charakterystykę raportowania o modelu biznesu ujęto w pogłębiony i szczegółowy sposób, dokonując dokładnej analizy detali sprawozdawanych elementów modelu biznesu, w oparciu o rozwiązania ujawnień ramowych za- proponowanych przez ramy raportowania zintegrowanego [International Integra- ted Reporting Council, 2021] oraz inne dokumenty i wytyczne międzynarodowe i krajowe o charakterze regulacyjnym i standaryzacyjnym. Na tym tle, w dalszej części, uwagę skupiono na badaniu sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia i wskazaniu elementów pozwalających na ujawnienie i zrozumienie ich modelu biznesu. Przedstawiono również trendy rozwojowe sprawozdawczości korporacyjnej, także z uwzględnieniem tych, które dedyko- wane są branży ochrony zdrowia. Rozdział czwarty poświęcony jest badaniom własnym ukierunkowanym na opracowanie struktury ramowej sprawozdawczości modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia. Dokonano badania eksploracyjnego elementów poszczegól- nych sprawozdań finansowych, raportów z działalności (zarządu), sprawozdań statystycznych, a także sporządzanych przez samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej raportów o sytuacji ekonomiczno-finansowej, celem identy- fikacji elementów zbieżnych ze strukturą ramową ujawnień o modelu biz- nesu zaproponowaną przez International Integrated Reporting Council [2021]. Przedstawiono wyniki badania aktualnie realizowanej sprawozdawczości modelu biznesu przez nieliczne spółki giełdowe prowadzące działalność w za- kresie świadczenia usług zdrowotnych. Zaprezentowano również macierz zależ- ności między kategoriami ujawnień i badanymi sprawozdaniami. Ostatni, piąty rozdział dotyczy modelowania postaci i wartości poznawczej sprawozdawczości modelu biznesu jednostek ochrony zdrowia. W treści, opiera- jąc się na wynikach badania eksploracyjnego i analizy treści zawartych w czwar- tym rozdziale, przedstawiono autorską propozycję struktury modelowej ujawnień o modelu biznesu jednostek ochrony zdrowia, osadzoną w specyfi- ce działalności leczniczej oraz dopasowaną do zawartego ładunku wartości po- determinanty wpływające na kształtowanie modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia. Kluczowa część rozdziału dotyczy opracowania autorskiej taksonomii modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia z wykorzystaniem metody klastrowa- nia. Do procesu analizy skupień wykorzystano zmienne jakościowe i ilościowe cha- rakteryzujące grupę podmiotów leczniczych – w rezultacie uzyskano cztery grupy taksonomiczne (klastry) i dokonano ich charakterystyki opisowej. Rozdział trzeci koncentruje się na wartości poznawczej sprawozdawczości podmiotów leczniczych na tle sprawozdawczości modelu biznesu. Przedstawio- no cele i atrybuty sprawozdawczości w ochronie zdrowia, charakterystykę za- kresów realizowanej przez jednostki ochrony zdrowia sprawozdawczości, jak również wyznaczono nowe trendy sprawozdawcze, a zwłaszcza aspekty reorien- tacji kontekstu raportowania przedsiębiorstw w kierunku ukazania modelu biz- nesu. Charakterystykę raportowania o modelu biznesu ujęto w pogłębiony i szczegółowy sposób, dokonując dokładnej analizy detali sprawozdawanych elementów modelu biznesu, w oparciu o rozwiązania ujawnień ramowych za- proponowanych przez ramy raportowania zintegrowanego [International Integra- ted Reporting Council, 2021] oraz inne dokumenty i wytyczne międzynarodowe i krajowe o charakterze regulacyjnym i standaryzacyjnym. Na tym tle, w dalszej części, uwagę skupiono na badaniu sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia i wskazaniu elementów pozwalających na ujawnienie i zrozumienie ich modelu biznesu. Przedstawiono również trendy rozwojowe sprawozdawczości korporacyjnej, także z uwzględnieniem tych, które dedyko- wane są branży ochrony zdrowia. Rozdział czwarty poświęcony jest badaniom własnym ukierunkowanym na opracowanie struktury ramowej sprawozdawczości modeli biznesu jednostek ochrony zdrowia. Dokonano badania eksploracyjnego elementów poszczegól- nych sprawozdań finansowych, raportów z działalności (zarządu), sprawozdań statystycznych, a także sporządzanych przez samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej raportów o sytuacji ekonomiczno-finansowej, celem identy- fikacji elementów zbieżnych ze strukturą ramową ujawnień o modelu biz- nesu zaproponowaną przez International Integrated Reporting Council [2021]. Przedstawiono wyniki badania aktualnie realizowanej sprawozdawczości modelu biznesu przez nieliczne spółki giełdowe prowadzące działalność w za- kresie świadczenia usług zdrowotnych. Zaprezentowano również macierz zależ- ności między kategoriami ujawnień i badanymi sprawozdaniami. Ostatni, piąty rozdział dotyczy modelowania postaci i wartości poznawczej sprawozdawczości modelu biznesu jednostek ochrony zdrowia. W treści, opiera- jąc się na wynikach badania eksploracyjnego i analizy treści zawartych w czwar- tym rozdziale, przedstawiono autorską propozycję struktury modelowej ujawnień o modelu biznesu jednostek ochrony zdrowia, osadzoną w specyfi- ce działalności leczniczej oraz dopasowaną do zawartego ładunku wartości po- znawczej dla interesariuszy. Ujawnienia szczegółowe przedstawione zostały w przekroju czterech głównych komponentów modelu biznesu, składających się z kapitałów, działań biznesowych, produktów i rezultatów. Zbadano, w oparciu o badania ankietowe przeprowadzone wśród wydzielonych grup odbiorców, istotność ujawnień szczegółowych we wskazanych komponentach, jak również wartość poznawczą w obszarach oceny sprawności działania oraz przydatności decyzyjnej, w tym korelację istotności ujawnień szczegółowych o modelu bizne- su z wartością poznawczą i dwoma wydzielonymi jej obszarami (ocena spraw- ności działania i przydatność decyzyjna), a równocześnie w przekroju badanych grup interesariuszy jednostek ochrony zdrowia. W rozdziale zawarto też roz- ważania dotyczące definiowania wartości poznawczej oraz zaprezentowano wyniki badań kwestionariuszowych oceny raportowania o modelu biznesu, a także autorskie propozycje modyfikacji raportowania w kierunku popra- wy czytelności i odbioru ujawnianych informacji. Opracowanie zakończono przedstawieniem głównych wniosków i reko- mendacji wynikających z badania ankietowego dotyczącego raportowania mode- lu biznesu jednostek ochrony zdrowia. Prezentowana monografia jest wynikiem wieloletnich prac naukowych Autorki, wspartych doświadczeniami w praktyce zarządzania finansami publicznych i niepublicznych podmiotów leczniczych, co przyczyniło się do realizacji przyjętego celu badawczego. Publikacja jest przydatna dla naukowców, dydaktyków i praktyków zainte- resowanych tematyką sprawozdawczości modelu biznesu, w szczególności w jednostkach ochrony zdrowia. Monografia stanowi również wartościowe źró- dło wiedzy w procesie dydaktycznym dla studentów i doktorantów. Autorka składa serdeczne podziękowania recenzentce pracy, dr hab. Monice Raulinajtys-Grzybek, prof. SGH, oraz dr hab. Marzenie Strojek-Filus, prof. UEKat za poświęcony czas, wsparcie i przekazane cenne uwagi merytoryczne, które wpłynęły na udoskonalenie treści prezentowanej pracy. Podziękowania należą się również wszystkim osobom, które w różnym stopniu przyczyniły się do po- wstania tej pracy.
Purpose: The aim of the research is to identify factors that influence companies' deci-sions about reporting on the achievement of Sustainable Development Goals (SDGs). Methodology/approach: A literature review allowed us to identify three potential factors that influence SDG reporting. The study used a sample of 8,499 companies. Data were obtained from the Refinitiv ESG Global database. Regression analysis was used to verify the research hypotheses. Findings: Engagement in social and environmental issues, the use of GRI (Global Re-porting Initiative) standards, and pressure from selected stakeholder groups positively influence companies' decisions to report on SDGs. Research limitations: The simplified way of measuring the dependent variable may not fully capture differences in the volume and quality of disclosures about SDGs. Originality/value: The article provides new knowledge on factors that influence SDG reporting, including the importance of stakeholders. There is a need to further educate businesses and investors about sustainability and promote the use of GRI standards.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
Contact Info
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
Product
Resources
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.
