Metacognitive Awareness of Candidate Teachers

Abstract

Bu araştırmada öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarının; cinsiyet, öğrenim görülen program, akademik başarı ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinde öğrenim gören toplam 953 (682 kadın, 271 erkek) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarını belirlemek amacıyla veri toplama aracı olarak Üstbiliş Farkındalık Envanteri kullanılmıştır. Dağılımları belirlemede aritmetik ortalama, standart sapma ve değişkenlere göre oluşan farkın belirlenmesinde ise t-testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarının cinsiyet açısından tüm alt boyutlarda ve sınıf düzeyi açısından ise bazı alt boyutlarda istatiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılık göstermediğini ortaya koymuştur. Öğrenim görülen program ve akademik başarı değişkenleri açısından gruplar arasında anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğrenim görülen program değişkeninin prosedürel bilgi ve izleme alt boyutlarında fen bilgisi öğretmenliği ile tüm programlar arasında fen bilgisi öğretmenliği aleyhine bir farklılık ortaya çıkmıştır.

Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Üstbiliş Farkındalıkları

“…Üstbiliş, Latince öğrenmek veya bilmek anlamlarında kullanılan "cognitiōn" kelimesi ile Yunanca "ötesi" anlamında kullanılan "meta" kelimelerinin birleşmesiyle "metacognition" olarak kullanılmaya başlanan bir terimdir (Aydın, 2022). Kişinin, kendi öğrenmelerinin farkında olması üstbiliş kavramıyla ilgilidir (Alkan & Açıkyıldız, 2020). Üstbiliş bilmeyi bilme olarak tanımlanabilir.…”

“…Bilişsel süreç farkındalığı kişinin, neyi nasıl öğrendiği ile ilgilidir. Bu çerçeveden bakıldığında üstbiliş bilgi bileşeni ve beceri bileşeni olarak iki başlıktan oluşmaktadır (Alkan & Açıkyıldız, 2020). Bilgi bileşeni (metacognitive knowledge) bilişsel süreç ve ürünlerin anlaşılması için gerekli derin anlayış ve bilgiler demektir.…”

“…Cognitive process awareness is about what and how the individual learns. Within the scope of this definition, metacognition consists of two main components: metacognitive knowledge and metacognitive skill components (Alkan & Açıkyıldız, 2020). Metacognitive knowledge refers to the deep understanding and knowledge required to understand cognitive processes and products while the metacognitive skills refer to the voluntary control of people over their own cognitive processes.…”

Türkçe Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

“…Bu durumun gerçekleşmesinde de öğrencilerin bilişsel süreçlerini işe koşmaları bir ön koşuldur. Bu sebeple üniversite öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerinin belirlenmesi ve bu doğrultuda üstbilişsel farkındalık kazanmalarına yönelik ortamların oluşturulması oldukça önemlidir (Alkan & Açıkyıldız, 2020). Bu bilgiler ışığında öğretmen adaylarının lisans düzeyinde üstbilişsel beceriye ilişkin farkındalıklarının sağlanması ve bu beceriyi kullanma ve aktarabilmede uygun zemin oluşturabilecek beceriyi kazanmaları gerekmektedir.…”

“…Üstbiliş ile ilgili araştırmaların son yıllarda arttığı görülmektedir. Literatürde sınıf, ilköğretim matematik, ortaöğretim matematik, fen bilgisi, biyoloji ve sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelendiği araştırmalar bulunmaktadır (Alkan & Açıkyıldız, 2020;Baysal vd., 2013;Deniz vd., 2014;Gül vd., 2014;Özturan-Sağırlı vd., 2020).…”