Między Marcem a Sierpniem. Przykłady postaw opozycyjnych mieszkańców Białostocczyzny w końcu lat sześćdziesiątych i w latach siedemdziesiątych XX w.

Abstract

Artykuł opisuje przykłady postaw sprzeciwu mieszkańców Białostocczyzny wobec systemu komunistycznego w latach siedemdziesiątych XX w., represje stosowane wobec nich i reakcje skonformizowanego otoczenia. Aż do początku lat osiemdziesiątych postawy te były prezentowane przez nonkonformistyczne jednostki, a podłożem protestów grupowych były wyłącznie kwestie ekonomiczne.

Między nonkonformizmem a konformizmem, czyli o postawach sprzeciwu wobec systemu autorytarnego na przykładach życiorysów przywódców rolniczej „Solidarności” województwa białostockiego z lat osiemdziesiątych XX wieku

“…Wkrótce kontakty z nim zaczęli traktować głównie jako sposób na ograniczenie jego nielegalnych działań na terenie lokalnym i starali się skierować ją na grunt OML 46 . Działania Antoniuka polegały na gromadzeniu nielegalnej literatury, formułowaniu i podpisywaniu otwartych listów i petycji do władz i udziale w spotkaniach nielegalnych gremiów, na które jeździł do Warszawy i organizował we własnym domu 47 . Po podpisaniu Porozumień Sierpniowych Antoniuk zaangażował się w tworzenie Niezależnego Związku Zawodowego Rolników "Solidarność Wiejska" i został wiceprzewodniczącym jego ogólnopolskich struktur oraz przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Organizacyjnego 48 .…”

“…Przykładem odmiennej postawy jest droga życiowa wspomnianego już Kazimierza Bakuna, właściciela gospodarstwa rolnego we wsi Starowlany w gminie Kuźnica Białostocka, pracującego równocześnie na kolei 57 . Skromna podstawa źródłowa, jaką stanowią akta operacyjne i sądowe przechowywane w IPN, nie pozwala na pełne odtworzenie źródeł jego nonkonformistycznej postawy życiowej.…”

“…Podjął wówczas także kontakty z Wiesławem Kęcikiem, działaczem Komitetu Obrony Robotników zajmującym się sprawami rolnictwa. Jako współpracownik KOR, zorganizował na terenie województwa białostockiego sieć kolportażu pism bezdebitowych, co szybko wzbudziło zainteresowanie ze strony SB 61 . Jednak mimo gróźb funkcjonariuszy, stosowanych naprzemiennie z obietnicami rozwiązania problemów finansowych, Bakun nie przerwał kolportażu i publicznie krytykował porządki panujące na wsi.…”