Mithridates Eupator ve Nikomedes Euergetes’in Paphlagonia ve Kappadokia Politikaları: İlişkiler, Evlilikler ve Etkileşim

Abstract

Öz: Çalışmanın konusunu MÖ. 2. yüzyıl sonları ile MÖ. 1. yüzyılın ikinci çeyreğine kadar olan dönemde Pontos ile Bithynia Krallıkları arasındaki ilişkiler oluşturmaktadır. Mithridates VI Eupator'un batıya, Nikomedes III Euergetes'in doğuya doğru genişleme stratejilerinin uygulamaya konduğu bir süreçte gelişmeye başlayan etkileşim, her iki Hellenistik Krallığın Paphlagonia ve Kappadokia Bölgeleri üzerinde yoğunlaştıkları ve Roma'nın Provincia Asia tasarruflarının ardından Anadolu yerel krallıklarının iç işlerine fiili müdahalesine işaret etmektedir. Mithridates Eupator, Nikomedes Euergetes ve Nikomedes Philopator arasında kökenleri Pontos'a dayanan Kappadokia saray mensupları, Prenses Nysa ve Kraliçe Laodike aracılığıyla kurulan bağların ardında yatan ekonomik, siyasal ve kişisel eğilimlerden kaynaklanan nedenler, kraliyet mensupları arasındaki evlilik bağları, antik diplomasi ve bölge arkeolojisi desteğinde irdelenmeye çalışılmaktadır. MÖ. 2. yüzyılın sonralarında Paphlagonia ve Kappadokia'nın gerek siyasi ve gerekse bölgesel anlamda edilgen durumunun Pontos ve Bithynia açısından önemli bir avantaj oluşturduğu ortama Senatus'un müdahil oluşu ve Anadolu'da birbirleriyle mücadele içerisindeki bu güçlerin beklentileri, başta yöneticilerin ve ardından krallıkların kariyerlerini ve kaderlerini belirlemiş gibi görünmektedir. Hanedanlar arasında gönüllü ya da gönülsüz olarak gerçekleştirilen evlilikler kimi zaman ittifaklara kimi zaman ise ciddi çatışmalara yol açmış, her iki durumda da Paphlagonia ve Kappadokia, Mithridates Eupator ve Nikomedes Euergetes arasında önemli roller üstlenmiştir. Pontos ve Bithynia Krallıkları bakımından çekiciliğini hiç bir zaman kaybetmeyen bu bölgeler, ortama Roma'nın dahil oluşuyla birlikte sonlarının da en önemli sebebini meydana getirecek ve iki krallık MÖ. 1. yüzyılın ikinci çeyreğinde yok olurlarken aralarındaki bağların en son temsilcileri olan Orsabaris, Lykomedes ve Orodaltis isimleri, yakında birleştirilerek yeniden düzenlenecek olan Bithynia et Pontus Eyaleti'nde yankılanacaktır.