Muzyka w funkcji reprezentacji. Między muzykologią a socjologią muzyki

Abstract

Potoczne rozumienie terminu "reprezentacja" w odniesieniu do muzyki oznacza "zobrazowanie" czy "przedstawienie" czegoś, co w stosunku do sztuki dźwięków jest zewnętrzne, co jednak muzyka ilustruje czy przywołuje na mocy skojarzenia czy podobieństwa właśnie. Takie rozumienie "reprezentacji" przypomina natychmiast o rozróżnieniu -w obrębie muzyki artystycznej, czyli tak zwanej poważnej -pomiędzy muzyką programową, ilustracyjną czy absolutną. Jeśli muzykę absolutną rozumie się jako muzykę wolną od treści pozamuzycznych, to muzyka programowa stanowi jej swoiste przeciwieństwo. Powstaje bowiem, jak się uważa, właśnie z inspiracji pozamuzycznych -literackich, filozoficznych, autobiograficznych i ma za zadanie te pozamuzyczne idee odzwierciedlić za pomocą dźwięków oraz dźwiękowej narracji. Przez muzykę ilustracyjną rozumie się taką muzykę, która dźwiękami ilustruje zjawiska świata realnego. Muzycznej "reprezentacji" poszukuje się zwykle w muzyce programowej czy ilustracyjnej.Amerykański filozof muzyki Kendall Walton [1994: 47] już przed laty zwrócił jednak uwagę na fakt, iż rozróżnienie między muzyką absolutną a programową wcale nie jest takie łatwe i jednoznaczne, jak mogłoby się wydawać. Nie da się bowiem oddzielić wyraźnie muzyki programowej sensu stricte od jedynie jej subtelnej odmiany, tak jak nie jest możliwym dokonanie ostrego podziału między muzyką o pewnych rysach programowych a muzyką ściśle nie-programową. W dziedzinie sztuki dźwięków wytaczanie ostrych granic jest pod takim względem bardzo wątpliwe.Ten sam Walton [1994: 47] przypomniał również, iż już Platon nazwał muzykę wykonywaną na flecie i na lirze sztuką mimetyczną, dostrzegając tu podobieństwo do malarstwa i poezji. Takie jednak nastawienie zasadniczo kontrastuje ze współczesną tendencją wyraźnego odróżniania muzyki od sztuk odznaczających się walorami reprezentacji.

The Virus as a Catalyst for Culture? Sociological Reflections Using as Example the Musical Practices during the COVID-19 Pandemic

“…One can also add, following Naomi Miyamoto, who implements Jürgen Habermas' notion of the public sphere to the world of music, that the public sphere concerning art requires more than just discussion and deliberation -it requires space to host an artistic event (Miyamoto 2013: 104). Making a brief historical reference, it is worth recalling that the musical public sphere was born when paid concerts appeared, making music available to those who wanted to participate in musical life (Mika 2018). As Bogumiła Mika rightly notes, "lively discussions about art (and thus music) were held by the bourgeoisie in cafés and private cultural circles.…”