Mycenae Revisited Part 1. The Human Remains from Grave Circle A: Stamatakis, Schliemann and Two New Faces From Shaft Grave VI

Abstract

Building work at the National Archaeological Museum in Athens in 2003 led to the rediscovery of the two male skeletons from Shaft Grave VI at Mycenae, found by Panayiotis Stamatakis in 1877 as he completed the excavation of Grave Circle A begun by Schliemann. The find provided a triple opportunity. First came a re-assessment of Stamatakis's important and often pioneering role both at Mycenae and in the archaeology of the later Bronze Age, which has generally been overlooked both because of Schliemann's very vocal antagonism and because of his own overwork and early death. Second, a detailed study of the skulls along with the post-cranial bones allowed a reconstruction of the faces of the two men to set beside the earlier reconstructions of the faces of seven individuals from Grave Circle B. This showed that although the two men were very likely related to each other, one could not demonstrate kinship with any of the seven faces from Circle B on the basis of their facial appearance alone. Finally – to be described in subsequent articles – it opened the way for the first modern morphological and chemical analysis (using strontium isotope ratios) of the entire collection of surviving human skeletal material from Grave Circle A to determine the number of individuals represented, their biological sex and their age at death. By assessing the quality of their living conditions as reflected in their skeletal and dental health, and by exploring skeletal evidence of engagement in physical activities through activity-related modifications there was the opportunity to reconstruct the lifestyle of the men and women buried in the grave circle.Οικοδομικές δραστηριότητες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα το 2003 οδήγησαν στην ανακάλυψη εκ νέου των δύο ανδρικών σκελετών από το Λακκοειδή Τάφο VI, που αττοκάλυψε ο Παναγιώτης Σταματάκης το 1877 με την ολοκλήρωση της ανασκαφής του Ταφικού Κύκλου Α, η οποία ξεκίνησε από τον Heinrich Schliemann. Αυτό το εύρημα μας έδωσε μία τριπλή ευκαιρία. Πρώτον, επαναξιολογήθηκε ο σημανηκός και συχνά πρωτοποριακός ρόλος, που διαδραμάτισε ο Σταματάκης στις Μυκήνες και την αρχαιολογία της ύστερης Εποχής του Χαλκού. Ο ρόλος του αυτός γενικά παραβλέφθηκε εξαιτίας τόσο του έντονου ανταγωνισμού εκ μέρους του Schliemann όσο κοα του υπερβολικού φόρτου εργασίας αλλά και του πρώιμου θανάτου του Σταματάκη. Δεύτερον, η λεπτομερής μελέτη των κρανίων και μετα-κρανιακών οστών επέτρεψε την αποκατάσταση των προσώπων των δύο ανδρών και τη σύγκρισή τους με τα πρόσωπα επτά ατόμων από τον Ταφικό Κύκλο Β, τα οποία είχαν νωρίτερα αποκατασταθεί. Αυτή η σύγκριση έδειξε ότι παρά την πιθανή συγγένεια των δύο ανδρών του τάφου VI, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ανάλογη σχέση μεταξύ αυτών και των επτά προσώπων από τον Ταφικό Κύκλο Β με μόνο κρντήριο τα φυσιογνωμικά τους χαρακτηριστικά. Τέλος, όπως θα παρουσιαστεί σε επόμιενα άρθρα, η μελέτη αυτή άνοιξε το δρόμο για την πρώτη σύγχρονη μορφολογική και χημική ανάλυση (της ισοτοπικής αναλογίας του στροντίου) ολόκληρης της συλλογής ανθρωπίνων σκελετικών υπολειμμάτων από τον Ταφικό Κύκλο Α, με στόχο τον προσδιορισμό του αριθμού των αντιπροσωπευομένων ατόμων και τον καθορισμό του βιολογικού φύλου και της ηλικίας θανάτου αυτών. Αξιολογώντας την ποιότητα των συνθηκών διαβίωσης των ατόμων αυτών, όπως αυτή ανπκατροπτίζεται στη σκελετική και οδοντική τους υγεία, και εξετάζοντας σκελετικές μοφτυρίες yrn την ενασχόλησή τους με φυσικές δραστηριότητες κατέστη δυνατό να ανασυνθέσουμε τον τρόπο ζωής των ανδρών και γυναικών ττου είχαν ταφεί στον Ταφικό Κύκλο Α.

The unacknowledged Panayotis Stamatakis and his invaluable contribution to the understanding of Grave Circle A at Mycenae

“…In the context of an interdisciplinary research project that aimed to reconstruct the 'faces' of Grave Circle A for the first time, an anthropological examination of the remains took place. This was combined with analysis of the archaeological data provided in Stamatakis' diary regarding the exact locations within the tombs of the deceased and their grave goods (for the results of the project, see Nafplioti 2009;Papazoglou-Manioudaki et al 2009;2010;Dickinson et al 2012). Since Stamatakis never published his records, the analysis of his diary has resulted in a multitude of new discoveries about the burials, the grave goods and taphonomy in general.…”

A survey of Late Bronze Age funerary archaeology over the last 25 years in the central and southern Aegean

“…Despite the important technological developments which now assist research and expedite publication, traditional records remain equally important. For example, the surfacing of Panagiotis Stamatakis' diaries of the 1876-1877 excavation of the Shaft Graves at Mycenae now allows us for the first time to associate most of the discovered objects with particular burials: see the four 'Mycenae revisited' articles (Nafplioti 2009;Papazoglou-Manioudaki et al 2009;Dickinson et al 2012) For a synthesis of information on tombs and cemeteries in Attica, see also Privitera 2013. 3 Notable also are the advances in DNA and strontium analyses (on the latter, see, e.g., the work of Nafplioti 2011) and micromorphology (Karkanas et al 2012) of the different strands of the funerary archaeology of the southern Aegean during the LBA -where once we had 'appendices' containing specialized studies, we should now be aiming to offer an integrated interpretation of funeral archaeology: a social archaeology of death completely interwoven with the world of the living, 4 with sound methodology and clear theoretical awareness of the problems at stake.…”