Na podstawie życiorysów trzech działaczy opozycyjnych pochodzących ze środowisk wiejskich Białostocczyzny artykuł opisuje różne strategie zachowania jednostek nonkonformistycznych funkcjonujących w warunkach systemu autorytarnego. Podstawą opisu są pojęcia konformizmu/nonkonformizmu zdefiniowane na gruncie socjologii, psychologii społecznej i filozofii.