Obwodowa neuropatia wywołana chemioterapią. Część II. Zapobieganie

Abstract

Częstość występowania obwodowej neuropatii wywołanej chemioterapią (chemotherapy-induced peripheral neuropathy -CIPN) w populacji pacjentów "onkologicznych" ocenia się na 3-7% w przypadku leczenia jednym cytostatykiem, a przy politerapii może ona sięgać nawet 38%. Badając leki, które miałyby wpłynąć na zmniejszenie uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, należy zwrócić przede wszystkim uwagę na ich działanie zabezpieczające pacjenta przed wystąpie-niem uciążliwego i bolesnego powikłania. Drugim, być może nawet ważniejszym, aspektem jest zyskanie pewności, że stosowane w profilaktyce leki nie wpłyną w istotny sposób na rozwój choroby nowotworowej ani na skuteczność leczenia przyczynowego. Wiele leków zostało zbadanych pod kątem skuteczności w zapobieganiu CIPN, jednak dotąd nie wykazano niezbicie działania któregokolwiek z nich. Nie opracowano również wytycznych postępowania zapobiegawczego podczas chemioterapii. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia doniesień z dostępnego piśmiennictwa dotyczą-cych możliwości profilaktyki CIPN. S Sł ło ow wa a k kl lu uc cz zo ow we e: : obwodowa neuropatia wywołana chemioterapią, ból neuropatyczny, efekty uboczne, patofizjologia. Dolegliwości bólowe odczuwane przez pacjentów w trakcie choroby nowotworowej najczęściej mają charakter mieszany, gdyż zespołom bólowym o charakterze nocyceptywnym i trzewnym towarzyszy komponent neuropatyczny, będący skutkiem uszkodzenia obwodowego układu nerwowego. Ból neuropatyczny jest wyjątkowo trudnym do leczenia zespołem, dlatego warunkiem osiągnięcia zmniejszenia dolegliwości jest m.in. trafna diagnoza i wdrożenie właściwego leczenia [1][2][3].Często przyczyną dolegliwości jest uszkodzenie nerwu jako struktury anatomicznej przez ucisk z zewnątrz (rozrost guza, materiał kostny przy złama-niach patologicznych, w rzadkich przypadkach przerzuty do nerwów). Z punktu widzenia neuropatologii w takim przypadku sekwencja zdarzeń jest dwuetapowa. W pierwszym etapie występuje ból neurogenny (spowodowany uciskiem nerwów), a następstwem przedłużającego się ucisku jest uszkodzenie włókien nerwowych i powstanie bólu neuropatycznego.Inną postacią bólu neuropatycznego jest obwodowa neuropatia wywołana chemioterapią (chemotherapy-induced peripheral neuropathy -CIPN). W tym przypadku dochodzi do uszkodzenia samego aksonu w wyniku działania cytostatyków, dlatego zespół ten zaliczany jest do neuropatii toksycznych [4].Częstość występowania CIPN w populacji pacjentów "onkologicznych" ocenia się na 1-12% [5], chociaż doniesienia ostatnich lat pozwalają przypuszczać, że mamy do czynienia z narastaniem tego zjawiska [6]. Nieco inne wnioski co do zachorowalności można wysnuć z pracy Cavalettiego i Zanny [7], którzy uważają, że w przypadku leczenia jednym cytostatykiem wynosi ona 3-7%, przy politerapii może zaś sięgać nawet 38%.Nie można mówić o CIPN jako o jednorodnym zespole chorobowym, choć -by z tego względu, że istnieje wiele grup cytostatyków, z których każda charakteryzuje się innym sposobem uszkodzenia obwodowego układu nerwowego. Jedynymi czynnikami wspól...

Pain as a determinant of the emotional state of women after radical cancer surgery and chemotherapy

“…This study analysed the type of chronic pain due to breast cancer treatment, including radical [8], the incidence of chemotherapyinduced peripheral neuropathy (CIPN) in the population of Polish oncological patients is estimated at 3-7% for the treatment using one cytostatic drug and up to 38% upon cytostatic polytherapy.…”

“…Due to the scale of the phenomenon, persistent postmastectomy pain (PPMP) is increasingly considered to be one of the main problems of individual and social life [10]. The prevention and treatment of neuropathic pain in oncology remains a difficult clinical problem, instigating continuous search for novel strategies of oncological patient care [8,[14][15][16]. Persistent pain, being a disorder per se, has numerous physical and behavioural consequences, such as sleep disorders, appetite disorders, irritability, abandonment, lower libido and sexual activity, motor impairment, fatigue, reduced pain threshold, and concentration difficulties.…”