Öğrencilerin Vatandaşlık Bilincini Etkileyen Faktörlere İlişkin Öğretmen Görüşleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerde vatandaşlık bilincini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşlerinin bir değerlendirmesini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yönteminin temel alındığı bu çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Veriler lisansüstü eğitim yapan ve Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet okullarında öğretmen olarak çalışan toplam 11 katılımcıdan toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin çoğunluğu sosyal bilgiler dersi içerisinde geçen vatandaşlık ve insan hakları konularına öğrencilerin büyük ilgi gösterdiklerini, özellikle konuların günlük hayattan seçilmesi durumunda ilgilerinin çok daha yüksek olduğunu ifade etmişlerdir. Ailelerin vatandaşlık eğitimi konusunda yetersiz ve ilgisiz kaldığı öğretmenler tarafından vurgulanmış ve öğretmenlerin tamamı iyi vatandaş yetiştirmenin aileleri eğitmekten geçtiğini ifade etmişlerdir. Öğretmenler tarafından özellikle sınav sisteminin (SBS) vatandaşlık eğitimi açısından büyük bir engel teşkil ettiği görüşü dile getirilmiştir. Katılımcılar, veliler ve okul yönetiminin öğrencilerin netlerini yükseltmeleri konusunda kendilerine baskı yaptığını ifade etmişlerdir.

Öğretmen Adaylarının Etkin Vatandaşlık Algılarının İncelenmesi

“…The examination of the metaphors that were formed by the participants about the concept of active citizenship draws attention to the fact that the participants mostly related active citizenship with such positive symbols as responsible person, bee, tree, water, diamond, ant, teacher, seed, hardworking student, active individual, sensitive person, mother, sun and pacemaker. Some studies show that the perceptions about citizenship and active citizenship are generally positive (Ersoy, 2007;Feldmann 2007;Tuncel and Uğur (2009), Peterson andKnowles (2009), Göl, 2013;Keleş and Tonga, 2014;Aydın and Çelik, 2017).…”

“…Araştırmada etkin vatandaşlık kavramına yönelik katılımcılar tarafından üretilen metaforlar incelendiğinde katılımcılar etkin vatandaşlığı çoğunlukla sorumluluk sahibi kişi, arı, ağaç, su, elmas, altın, karınca, öğretmen, tohum, çalışkan öğrenci, aktif birey, duyarlı insan, anne, güneş, örnek kişi gibi olumlu sembollerle ilişkilendirdikleri dikkat çekmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda (Ersoy, 2007;Feldmann 2007;Tuncel ve Uğur (2009), Peterson ve Knowles (2009), Göl, 2013Keleş ve Tonga, 2014;Aydın ve Çelik, 2017) In today's complicated and rapidly-changing world, there is a need for exploratory individuals who can question, think critically, and have the ability to make conscious decisions about the present and the future. Besides, societies need citizens who are interested in the developments taking place at local and global levels, conscious of their responsibilities, sensitive about social events and problems, and can assume effective roles when needed.…”

Students as Change Agents in the Community: Developing Active Citizenship at Schools

“…Active participation of students in solving the community problems around their school would also contribute to the development of in-school democracy, which is crucial in developing the competencies for active citizenship. Yet, it is still a shortfall in most Turkish schools (Engin-Demir et al, 2014) which could be attributed to several reasons such as the use of traditional teaching methods (Ersoy, 2012a(Ersoy, , 2014Memişoğlu, 2014), the lack of necessary instructional materials (Akşit;Çayır, 2002), the lack of appropriate curricula and textbooks (Başaran, 2007;Çayır & Bağlı, 2011;Er et al, 2013;Keleş & Tonga, 2014;Tonga & Uslu, 2015;Ülger, 2013;Ünal, 2012), and the traditional school culture (Ersoy, 2014). Given the existing social, political, cultural, and economic context of Turkish society, the improvement of those elements might facilitate the development of in-school democracy (Şişman, Güleş, & Dönmez, 2010), and in the long run, might also contribute to the improvement of the existing hybrid democracy.…”

“…They also sought to develop necessary skills such as critical thinking, problem solving, communication, cooperation, and negotiation (Altan, 2012;Gözütok, Gülbahar, & Köse, 2007;Tezgel, 2006). However, many studies still point out the need for the improvement of the textbooks and the curriculum to become compatible with the notion of "democratic and active" citizenship (e.g., Akşit, 2009;Başaran, 2007;Çayır, 2002Çayır & Bağlı, 2011;Er, Ünal, & Özmen, 2013;İnce, 2012;Karaman-Kepenekci, 2005;Keleş & Tonga, 2014;Tonga & Uslu, 2015;Ülger, 2013;Ünal, 2012). Similarly, a number of studies addressed the need for the improvement of student outcomes (e.g., knowledge, skills, and attitudes) in relation to democratic citizenship and human rights (e.g., Akengin, 2008;Bağlı, 2013;Dolmacı & Kuşat, 2015;Keser et al, 2011;Sadık & Sarı, 2012) and others stressed the need for the improvement of teaching democratic citizenship and human rights by improving knowledge, skills and attitudes of teachers and teacher candidates (e.g., Doğanay, Çuhadar, & Sarı, 2007;Ersoy, 2012aErsoy, , 2014Gündoğdu, 2011;Memişoğlu, 2014).…”

Öğretmen Adaylarının Etkili Vatandaşlık Yeterlik Düzeylerinin ve Demokrasi Anlayışlarına ilişkin Algılarının İncelenmesi

“…Consciousness of citizenship appears to effect political structure of the country, educational system, workplace productivity, social welfare and generally level of development (Hablemitoğlu and Özmete, 2012). Family and school is the most important factors for the formation of citizenship (Güven, Tertemiz and Bulut, 2009;Koçoğlu, 2013;Keleş and Tonga, 2014;Memişoğlu, 2014). Effective citizenship characteristics began to take shape during the student's years.…”