Okul Yöneti̇ci̇leri̇ni̇n Teknostres Algilari İle Bi̇reysel Yeni̇li̇kçi̇li̇k Özelli̇kleri̇ Arasindaki̇ İli̇şki̇ni̇n İncelenmesi̇

Abstract

ÖZETAraştırmanın amacı, okul yöneticilerinin teknostres algıları ile bireysel yenilikçilik özellikleri arasındaki ilişkinin saptanmasıdır. Araştırmanın evrenini, Edirne ili merkez ve ilçelerinde yer alan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 361 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem alınmayarak evrende yer alan tüm okul yöneticilerine ulaşılmaya çalışılmış, bu doğrultuda eksik ve özensiz doldurulanlar çıkarılarak 285 ölçek incelemeye alınmıştır. Araştırmada; okul yöneticilerinin teknostres algılarının orta düzeyde olduğu, bireysel yenilikçilik düzeylerinin ise sorgulayıcı kategoride olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada bireysel yenilikçilik ile tekno-karmaşa arasında düşük düzeyde negatif ve anlamlı bir ilişki, bireysel yenilikçilik ile tekno-güvensizlik arasında düşük düzeyde, negatif ve anlamlı bir ilişki, bireysel yenilikçilik ile tekno-belirsizlik arasında ise düşük düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Okul yöneticileri, teknostres, yenilik, bireysel yenilikçilik INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SCHOOL ADMINISTRATORS' TECHNOSTRESS PERCEPTIONS AND THEIR INNOVATIVE FEATURES ABSTRACTThe aim of this research is to determine the relationship between technostress perceptions of school administrators and individual innovative characteristics. 285 school administrators working in elementary, secondary and high schools affiliated to the Ministry of National Education (MoNE), located in the districts of Edirne province and central Edirne, participated in the research. In the study, it was determined that the technostress perceptions of the school administrators were moderate. Individual innovativeness levels of school administrators were found to be in the questioning category. It is found that there is a low level, negative and significant relationship between individual innovation and techno-complexity. There is a low negative and significant relationship between individual innovation and techno-insecurity. There is a low positive and significant relationship between individual innovation and techno-uncertainty. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin karmaşık ve hızla değişen bir yapıda olması, yeni teknolojileri öğrenim zorluğu, daha fazla çalışmayı gerektirmesi, beklentileri ve iş yükünü arttırarak çoklu göreve neden olması sonucu kullanıcılar teknostres ile karşı karşıya kalmaktadır.Tarafdar, Tu, Ragu-Nathan ve Ragu-Nathan (2011) teknostresin boyutları ve sonuçları üzerine odaklanmışlardır. Yazarlar çalışmalarında teknostresin beş farklı boyutu olduğunu bulmuşlardır:Tekno-Aşırı Yükleme: Bilgi ve iletişim teknolojileri kullananların daha fazla ve daha hızlı çalıştıkları durumlarda tanımlanmaktadır.Tekno-İstila: Çalışanların sürekli olarak ve her yerde bağlantıda ve ulaşılabilir olmalarını gerektirmektedir.Tekno-Karmaşıklık: Hızla ve sürekli olarak gelişen teknolojiler, yeni uygulamalar, donanım ve yazılımların kullanımını gerektirmektedir. Kullanıcıların yeni uygulamaları anlamaları için daha fazla z...

Examining the Relationship between Individual Innovativeness and Digital Nativeness Levels of Teachers

“…Yenilikçiliğin benimsenmesinde cinsiyet, mesleki kıdem, çalışma alanı ve benzer değişkenlerin etkisi olabileceği düşünülmektedir. Alanyazın incelendiğinde Türkiye'de yapılan çalışmaların çoğunda bireylerin yenilikçilik kategorilerinden "Sorgulayıcı" (Aslan ve Kesik, 2018;Çetin ve Bülbül, 2017;Çuhadar, Bülbül ve Ilgaz, 2013;Özgür, 2013) oldukları; bazı çalışmalarda ise "Öncü" (Akgün, 2017;Atçı, Kale ve Şeker, 2017;Yapıcı, 2016;Yılmaz ve Bayraktar, 2014) oldukları görülmüştür. Bireysel yenilikçilik düzeyinin cinsiyete göre farklılaşmadığını ortaya koyan çalışmalar (Akgün, 2017;Aslan ve Kesik, 2018;Çuhadar vd., 2013;Demir Başaran ve Keleş, 2015;Kert ve Tekdal, 2012;Korucu ve Olpak, 2015;Rogers, 2003;Rogers ve Wallace, 2011;Özgür, 2013;Yenice ve Yavaşoğlu, 2018) olduğu gibi, bireysel yenilikçilik düzeyinin cinsiyete göre farklılaştığını bulan (Demirsoy, 2005;Ertuğ ve Kaya, 2017;Gür-Erdoğan ve Zafer-Güneş, 2013;McQuiggan, 2006;Shim ve Kotsiopulos, 1994;Turhan, 2009) araştırmalar da vardır.…”

“…Araştırmada öğretmenlerin bireysel yenilikçilik özelliklerinin "öncü" kategorisinde olduğu belirlenmiştir. Araştırmaların çoğunda bireylerin yenilikçilik kategorilerinden "Sorgulayıcı" kategorisinde oldukları bulunmalarına (Aslan ve Kesik, 2018;Çetin ve Bülbül, 2017;Çuhadar vd., 2013;Özgür, 2013) rağmen, bu çalışmaların büyük çoğunluğunda bireysel yenilikçilik puanlarının ya da öncü kategorisinde yer alan birey oranlarının Rogers'ın işaret ettiği orandan daha yüksek bulunduğu görülmektedir. Son zamanlarda toplumsal statüleri yüksek olan akademisyen (Akgün, 2017;Özdemir ve Özer, 2018), öğretmen (Yapıcı, 2016;Yılmaz ve Bayraktar, 2014) ve otel işletmecileri (Atçı vd., 2017) üzerinde yapılan bazı çalışmalarda bireysel yenilikçilik kategorisinin "Öncü" olduğu bulgularına da rastlanmaktadır.…”

Sağlık Çalışanlarında Teknostres: Bir Özel Hastane Örneği

“…Bu doğrultuda literatürde yapılmış çeşitli araştırmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalarda teknostres, ağırlıklı olarak eğitim, kütüphane, bankacılık ve sosyal medya alanlarında araştırılmıştır (Kaymaz, 2019;La Torre vd., 2019;Keleş, 2018;Çetin, 2017;Çoklar vd., 2016;Çoklar ve Şahin, 2011;Şahin ve Çoklar, 2009). Ancak sağlık alanındaki teknostres araştırmaları bu alanlara göre daha azdır (Çoban, 2019;Doğrular, 2019).…”

“…Okul yöneticileri ile yapılan bir çalışmada da teknoloji ile ilgili eğitim alan yöneticilerin teknostres düzeylerinin almayanlara göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Eğitim alanların puan ortalamaları eğitim almayanlara göre daha yüksek olarak tespit edilmiştir (Çetin ve Bülbül, 2017). Dolayısı ile sağlık alanında teknoloji ile ilgili bir eğitim almış olmanın teknostres düzeyini etkileyip etkilemediğini test etmek amacı ile oluşturulan hipotez şu şekildedir.…”

“…Literatürde ayrıca teknostresin ve alt boyutlarının kişilerin kurumda ve meslekte çalışma süreleri ile ilişkili olabileceği ifade edilmektedir. Bu doğrultuda yapılan çalışmalar sonucunda kişilerin teknostres, tekno-işgal, tekno-belirsizlik ve tekno-karmaşıklık seviyeleri ile kurumda ve meslekte çalışma süreleri arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir (Kaymaz, 2019;Çetin ve Bülbül, 2017). Bu doğrultuda sağlık çalışanlarının meslekte ve kurumda çalışma sürelerinin teknostres düzeyleri ile ilişkisini test etmek amacıyla aşağıdaki iki hipotez oluşturulmuştur.…”