Okuma Eğitimi Üzerine Yapılan Tezlerde Eğilimler: Bir İçerik Analizi Çalışması

Abstract

Örgün eğitim sürecinde bireylere kazandırılması hedeflenen temel amaçların başında okuma becerisi ve okuma alışkanlığı gelmektedir. Gelişen dünyada bilgiye farklı kanallardan ulaşmak mümkün olmakla birlikte, bu kanalların pek çoğu iyi bir okuyucu olmaktan geçmektedir. Dolayısıyla lisansüstü çalışmalarda okuma becerisinin çok yönlü ve derinlemesine ele alınması gerekmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de 2006-2016 yılları arasında okuma becerisini temel alarak hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin çeşitli yönlerden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Ulusal Tez Merkezinden ulaşılan 317 tez çalışması, "Okuma Becerisi İle İlgili Lisansüstü Tezleri İnceleme Formu" kullanılarak yapıldığı yıl, program türü (yüksek lisans/ doktora), çalışma grubu, kullanılan desen, bölüm, konu ve üniversite bakımından incelenmiştir. İçerik analizinin kullanıldığı çalışmada, elde edilen veriler SPSS programı aracılığıyla kodlanmış, verilerin analizinde nicel betimsel analiz yöntemlerinden frekans ve yüzde kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında en fazla tez yapılan yılın 2013 olduğu (%13,2), tezlerin ağırlıklı olarak yüksek lisans düzeyinde (% 79,8) yapıldığı, çalışma grubu olarak ilk ve ortaokul öğrencilerinin (% 61,5) tercih edildiği, nicel yöntemin (% 69,4) daha çok kullanıldığı, Temel Eğitim bölümlerinde (% 38) okuma becerisi üzerine daha çok tez tamamlandığı, konu olarak en çok "okuma yöntem ve teknikleri"nin (% 16,4) ele alındığı ve Gazi Üniversitesi'nde hazırlanan okumaya yönelik tezlerin (% 16,7) diğer üniversitelere göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Türkçe Eğitimi ile İlgili 2015-2019 Yılları Arası Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri

“…Veri kaynağındaki tezler içinde sadece 1 alanyazın derleme çalışması yer almaktadır. Konuyla ilgili alanyazında yer alan araştırmalar da en fazla nitel yöntemin daha sonra nicel ve karma çalışmaların yapıldığını göstermektedir (Ceran, Aydın ve Onarıcıoğlu, 2018;Gündoğmuş, 2018;Maden, 2020;Özçakmak, 2017;Turan, Sevim ve Tunagör, 2018). Türkçe öğretimine yönelik tezlerde nitel araştırma modelleri kullanılarak en fazla değerler eğitimi üzerine çalışıldığı, bunu metin ve yazma eğitimi ile ilgili çalışma konularının izlediği tespit edilmiştir.…”

An Analysis of Studies on Problems Encountered in Turkish Lessons at Primary School Level: A Meta-Synthesis Study

“…Temalarda yer alan alt temalar ile alt temalarda belirtilen bulguların doğru bir biçimde tasnif edilmesi süreci araştırmacı tarafından üç defa tekrar edilerek kontrol edilmiştir. Ayrıca araştırmanın tekrara yol açmaması için araştırma konusuna yakın olduğu düşünülen ve içerik analizi ile yapılan çalışmalar (Ceran, Aydın ve Onarıcıoğlu, 2018;Girmen, Kaya ve Bayrak, 2010;Polat, 2015;Tavşanlı ve Kaldırım 2018) incelenmiştir.…”

Yazma Becerilerinin Geliştirilmesi Üzerine Hazırla-nan Tezlere Yönelik Bir İnceleme: Yarı Deneysel Çalışmalar

“…Konuyla ilgili araştırmaların (f=132) %64'ü yüksek lisans düzeyinde hazırlanırken %36'sı doktora düzeyinde hazırlanmıştır. Bu sonuç, Türkçe eğitimiyle ilgili araştırmaların (Alver ve Taştemir, 2017;Ceran, Aydın ve Onarıcıoğlu, 2018;Coşkun, Özçakmak ve Balcı, 2012;Elbir ve Bağcı, 2013;Göksu, 2016;Kardaş, Çetinkaya ve Kara, 2018;Özçakmak, 2017;Özdemir, 2018;Yağmur-Şahin, Kana ve Varışoğlu, 2013;Yılmaz ve Kaya, 2020) sonuçlarıyla paralellik arz etmektedir. Türkçe eğitiminde yüksek lisans programlarının ve öğrenci sayılarının doktora programlarına ve öğrenci sayılarına oranla daha fazla olmasının bu sonuçta etkili olduğu tahmin edilmektedir.…”

“…Zira araştırmada değerlendirmeye alınan 48 doktora tezinin %50'sinin (f=24) bu iki üniversite bünyesinde hazırlandığı tespit edilmiştir. Alanyazındaki çalışmalara bakıldığında Gazi Üniversitesi, Türkçe eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerin (Coşkun, Özçakmak ve Balcı, 2012;Özçakmak, 2017), doktora tezlerinin (Boyacı ve Demirkol, 2018), yazma eğitimi (Coşkun, Balcı ve Özçakmak, 2013;Elbir ve Yıldız, 2012), dinleme eğitimi (Doğan ve Özçakmak, 2014), okuma eğitimi (Ceran, Aydın ve Onarıcıoğlu, 2018;Elbir ve Bağcı, 2013;Özdemir, 2018), konuşma eğitimi (Alver ve Taştemir, 2017) ve dil bilgisi öğretimiyle ilgili lisansüstü tezler (Göçer ve Arslan, 2018) ile yabancılara Türkçe öğretimiyle ilgili tezlerin (Çelebi, Ergül, Usta ve Mutlu, 2019;Türkben, 2018) en fazla hazırlandığı üniversite olarak dikkat çekmektedir. Bu sonucun ortaya çıkmasında üniversitenin kurumsallaşmasının, lisansüstü yapılanmaya erken başlamasının ve akademik kadro yeterliliğinin önemli rolü olduğunu düşünülmektedir.…”