Ölçek Geliştirme Konulu Doktora Tezlerinin Test ve Ölçek Geliştirme Standartlarına Uygunluğunun İncelenmesi

Abstract

ÖzPsikolojik testler eğitim bilimlerinden, sağlık bilimlerine, gazetecilikten turizme kadar çok geniş bir yelpazede sıklıkla kullanılan ölçme araçlarıdır. Özellikle bilimsel araştırmalarda oldukça sık tercih edilen bu ölçme araçları, gerek uyarlama gerekse ölçek geliştirme çalışmalarıyla ilgili alanlara kazandırılmakta ve kullanıcılara sunulmaktadır. Geliştirilen psikolojik testlerin amacına yönelik ölçmeler yapabilmesi yeni çalışmalarla takip edilmesi ve niteliklerinin sorgulanması gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında, APA tarafından yayınlanan Eğitimde ve Psikolojide Ölçme Standartları kitabının test ve ölçek geliştirme bölümünde yer alan standartlardan oluşturulan bir kontrol listesi kullanılarak eğitim bilimleri alanında son beş yıl içerisinde gerçekleştirilen ölçek geliştirme amaçlı beş doktora tezi incelemeye alınmıştır. İncelemeye alınan doktora tezlerinin, söz konusu standartları karşılama durumu kategorisel içerik analizi yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Her psikolojik test için karşılanan, kısmen karşılanan ve hiç karşılanmayan standartların frekansları belirlenmiş, böylece söz konusu doktora tezlerinde uyulması gereken ölçek geliştirme standartlarının ne düzeyde karşılandığı belirlenmiştir. Sonuçlar incelendiğinde, incelenen tezlerden ikisinin standartları karşılama düzeyinin oldukça yüksek olduğu, bir tez çalışmasının standartları orta düzeyde ve diğer iki tez çalışması ise incelenen standartları oldukça düşük düzeyde karşıladığı belirlenmiştir. Her tez çalışmasında geliştirilen psikolojik testlerin gözden geçirilmesi gereken yönleri de yapılan incelemeler sonucunda belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ölçek Geliştirme Tezleri, APA Test ve Ölçek Geliştirme Standartları.. AbstractPsychological tests are used so widely from educational sciences to journalism and tourism. These measurement tools which are preferred especially in scientific research are prepared both adaption and development studies and presented to the users. In order to measure the psychological constructs according to the goal of development, these tests should be revised and controlled with new studies. In the context of this study, five doctoral dissertations published in the last five years with the aim of development of scale in educational sciences were selected randomly and analyzed by using the checklist which was prepared based on the Education and Psychological Testing Standards book published by American Psychological Association in 1999.The situations of these dissertations according to the standards were determined with the categorical content analysis. For each dissertation, the frequencies of the standard which are totally agreed, partial agreed and absent were calculated, so the ratio of these standards which were taken into account in scale development was defined. As a result of this study, it has been found that two of dissertations met the test and scale development standards so highly, one of dissertations met these standards moderately and the last two dissertations met these standards in low level. Also the poin...

Eğitim Alanında Ölçek Geliştirme Süreci: Bir İçerik Analizi Çalışması

“…Ulusal ve uluslararası literatür incelendiğinde; çok sayıda ölçeğin geliştirildiği görülmektedir. Geliştirilen ölçeklerin, ölçek geliştirme aşamalarını inceleyen çalışmalar da literatürde mevcuttur (Acar Güvendir ve Özer Özkan, 2015;Çüm ve Koç, 2013;Delice ve Ergene, 2015;Erkuş, 2016;Hinkin, 1995;Gül ve Sözbilir, 2015;Mor Dirlik, 2014;Slavec ve Drnovsek, 2012;Tavşancıl, Güler ve Ayan, 2014;Tosun ve Taşkesenligil, 2015;Worthington ve Whittaker, 2006). Ölçek geliştirme süreci, zahmetli bir süreç olmasının yanı sıra, ilgili alanlarda daha sonra yapılacak çalışmalar için genellenebilir ve hatalardan arınık sonuçlar elde edilmesini sağlaması açısından oldukça önemli ve titizlikle takip edilmesi gereken bir süreçtir.…”

Lifelong Learning as a Measurement Tool

“…When we look at the types of development/adaptation studies of scales related to lifelong learning examined within the scope of the study, we see that the majority of them are in thesis studies prepared within the scope of graduate education. Dirlik (2014), in his study conducted within the scope of examining doctoral theses on scale development, states that researchers with higher education need a measurement tool in their studies, therefore, if there is a previously developed scale in the literature, they tend to adapt it, if not, they tend to develop. The fact that the scale development/adaptation process is difficult and timeconsuming reveals the need for expert support by researchers.…”

“…AyrıcaGül ve Sözbilir (2015) tarafından yapılan çalışmada, ölçek geliştiren/uyarlayan araştırmacıların uygulama sürecindeki kolay ulaşılabilirliği sağlamak için üniversite öğrencisine yöneldikleri belirtilmektedir. İncelenen ölçeklerin uygulama gruplarının en az ortaokul ve üst yaş grubu öğrencilerden oluşması belirtilen nedenlere dayandırılmaktadır.Çalışma kapsamında incelenen hayat boyu öğrenme ile ilgili ölçeklerin, geliştirilme/uyarlama çalışmalarının türlerine bakıldığında büyük çoğunluğunun lisansüstü eğitim kapsamında hazırlanan tez çalışmaları içerisinde olduğu görülmektedir Dirlik (2014). ölçek geliştirme konulu doktora tezlerinin incelenmesi kapsamında yapmış olduğu çalışmada üst öğrenim gören araştırmacıların çalışmalarında ölçme aracına ihtiyaç duyduklarını bu sebepten alanyazında daha önce geliştirilmiş bir ölçek varsa uyarlama eğer yoksa geliştirme çalışmasına yöneldiklerini belirtmektedir.…”

Öğretmen Adaylarının “Su Kirliliği” Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının Veri Çeşitlemesi Yoluyla Belirlenmesi

“…Bu amaçla alan uzmanlarının (3 akademisyen) görüşleri tüm uygulamalar için sözlü olarak alınmıştır. 4.uygulama olan tarama uygulamasında ise LISREL yazılımı kullanılmak suretiyle daha önce geçerliği sağlanmış olan bir ölçeğin amaca hizmet etme durumun belirlenmesi amacıyla hem pilot uygulama öncesinde hem de nihai uygulama sonrasında doğrulayıcı faktör analizleri yapılmış ve yapı geçerliğine bakılmıştır (Özdamar, 2002;Mor-Dirlik, 2014). Elde edilen istatistiki sonuçlara bulgular bölümünde yer verilmiştir.…”