Ömer Seyfettin'in “Horoz” ve “Dünyanın Nizamı” Hikâyelerini Modernizm Çerçevesinde Okumak

Abstract

Bir eserin yazıldığı anlayışı çözümleyebilmek eserin amacını, mesajını, söylemini anlamak açısından önemlidir. Eserin zemininde bulunan anlayış çerçevesinde gerçekleştirilen okuma, analiz edilecek metne ışık tutar. Ömer Seyfettin, hikâyelerinin incelendiği birçok araştırmada millî-manevi değerlerin inşasına katkı sunan bir yazar olarak konumlandırılmıştır. Bunda kuşkusuz yazarın Türkçülüğün öncülerinden olmasının, millî edebiyat hareketinin odağında bulunmasının, yeni lisanın ilkelerini belirleyip bu ilkeler doğrultusunda eserler kaleme almasının, benimsediği öğretileri hikâyelerinde işlemesinin etkisi vardır. Oysa yazarın pek çok hikâyesine yakından bakıldığında bu hikâyelerin farklı anlayış ve arka planla yazılmış oldukları görülür. Bu çalışmanın amacı, Ömer Seyfettin’in milliyetçi-muhafazakâr bakış açısının ötesinde farklı bakış ve arka planla yazılmış hikâyelerinin de olduğunu ortaya koyarak yazarın eserlerinin farklı okumalarla incelenmesine zemin hazırlamaktır. Bu amaçla çalışmada yazarın birbirinin devamı niteliğinde olan “Horoz” ve “Dünyanın Nizamı” isimli iki hikâyesinde modernizmin izleri sürülmeye çalışılmış, elde edilen bulgular modernizm akımının temel ögeleri referans alınarak oluşturulan başlıklar altında değerlendirilmiştir. Yazarın incelenen hikâyelerinde modernizme temel teşkil edebilecek ögeler yabancılaşma, iletişimsizlik, sisyphos saçma (uyumsuz) kompleksi, anomi, pasif isyan, kahramanın silikleşmesi, arketip ve anne arketipi, freudyen unsurlar ve psikanalizm (bilinçaltı ve rüya, üstben/toplumsal uyumsuzluk, ben/toplumsal uyum, cinsellik) başlıkları altında incelenmiştir. İnceleme sonucunda “Horoz” ve “Dünyanın Nizamı” isimli hikâyeler, zengin veriler sunmaları açısından modernist unsurlarla kaleme alınmış hikâyeler olarak kabul edilmiştir.