Organization-Based Self-Esteem in the Spiral of Ostracism and Burnout: A Research in the Service Sector

Abstract

Örgütleri ve bireyleri etkileyen etmenlerden olan dışlanma ve tükenmişlik araştırmacıların ve profesyonellerin zihinlerini meşgul eden olumsuz davranış olarak görülmektedir. Son yıllarda araştırmacılar ve düşünürler bu tür sorunlu davranışların nedenlerini, sonuçlarını ve bunlara etki eden değişkenleri saptamaya çalışmaktadırlar. Bu araştırma ise iş yerinde dışlanmanın bireylerin tükenmişlik düzeylerine etkisini ve bu etkide örgüt temelli öz saygının aracılık rolünün incelemesini amaçlamaktadır. Şanlıurfa ilinde 401 hizmet sektörü çalışanıyla yapılan bu araştırma için nicel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi ile yapılan analizler sonucu, iş yerinde dışlanmanın tükenmişlik üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu ve iş yerinde dışlanmanın örgüt temelli öz saygı üzerinde negatif yönlü etkisi olduğu saptanmıştır. Örgüt temelli öz saygının tükenmişlik üzerinde negatif bir etkiye sahip olduğu görülürken, örgüt temelli öz saygının işyerindeki dışlanma ve tükenmişlik arasındaki ilişkiye aracılık ettiği ortaya konmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre örgütlerde kapsayıcı bir kültür oluşturulması, etik kurallar belirlenip işletilmesi ve örgütsel adalet algısının iyileştirilmesi önerilmiştir. Araştırmanın sınırlılıkları ve gelecek çalışmalara yön gösterebilecek bazı kavramlar ifade edilmiştir.

The Effect of Perceived Organizational Exclusion on Employee Voice and Workflow Experience

“…Lenoir, "dışlanma" kavramını tanımlarken, ekonomik kalkınmanın sonuçlarından faydalanmayanları kapsama almıştır. Bu tanımda sadece yoksul olan kişiler ele alınmamış, şu özellikleri taşıyanlar da dışlanmış bireyler olarak tanımlanmışlardır (Çelik ve Koşar, 2015, s. 48): Asosyaller, kadınlar, marjinaller, göçmenler, tek ebeveynli kişiler, engelliler, suçlular ve madde bağımlıları... Kavram, yoksulların ekonomik kalkınmadan yararlanmamaları üzerine kurulmasına rağmen, dışlanma aslında bireylerin genel olarak toplum norm ve değerlerinin dışına çıkılması sonucu gerçekleşebilmektedir (Türkmenoğlu, 2020, s. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Yıl: 2022, Cilt: 13, Sayı: 36, 1318-1332 ISSN: 1308-9552 Süleyman Demirel University Visionary Journal, Year: 2022, Volume: 13, No: 36, 1318-1332.…”

“…Örgütsel dışlanma; çalışan sesliliğini (Wu vd., 2018), bağlılığı, performansı (Leung vd., 2011;Choi, 2020), sosyal desteği (Ali vd., 2020), ait olmayı, motivasyonu (Haldorai vd., 2020), örgütsel vatandaşlığı (Chung, 2015), iş tatminini (Fatima, 2016), öz saygıyı, öz yeterliliği, psikolojik iyi oluşu, psikolojik sermayeyi, işe bağlılığı, örgütsel özdeşleşmeyi, örgütsel güveni, örgüt temelli özsaygıyı, örgütsel desteği, politik yeteneği, sosyal beceriyi, olumlu duygulanımı, lider-üye etkileşimini (Bedi, 2021) ve örgüt kültürünü (Çelik ve Koşar, 2015) olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Diğer taraftan örgütsel dışlanma; sapkın davranışlara (Chung ve Yang, 2017), bilgi saklamaya (Zhao vd., 2016), çatışmaya (Chung, 2015), tükenmişliğe (Türkmenoğlu, 2020), mental yorgunluğa, olumsuz duygulanıma, işyeri nezaketsizliğine (Bedi, 2021), örgütsel sinizme (Uysal, 2019), işten ayrılmaya (Erer, 2021) ve örgütsel sessizliğe (Yarmacı ve Ayyıldız, 2020) yol açabilmektedir.…”