Ortaokul Öğrenci̇leri̇ni̇n Mevsi̇mler Konusundaki̇ Anlayişlarinin İncelenmesi̇: Bi̇r Karma Yöntem Araştirmasi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 8. sınıf öğrencilerinin mevsimlerin oluşumu konusundaki anlayışlarını bütünleştirici karma yöntem kullanarak karşılaştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda önce nicel veriler, sonra nitel veriler son olarak da birleştirilmiş veriler incelenmiştir. Araştırma 2020-2021 öğretim yılının ilk yarısında İç Anadolu illerinden birinde toplam 7 okulda öğrenim gören ve "mevsimlerin oluşumu" konusuna ilişkin öğrenme sürecini tamamlamış sekizinci sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler için çoktan seçmeli 27 sorudan oluşan geçerliği ve güvenirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirilmiştir. Nitel veriler için ise uzman görüşlerine başvurularak öğrenci çizimleri ve açıklamalarından yararlanılmıştır. Öğrencilerin çoktan seçmeli test puanlarının (%46,7), çizimlerinden elde edilen puanlarına (%38) göre daha yüksek olduğu izlenmekle birlikte aynı konulardaki başarı puanları paralel olarak artmış veya azalmıştır. Nicel ve nitel veriler incelendiğinde katılımcıların yetersiz bilgiye sahip oldukları veya yanılgı yaşadıkları kısmın; Dünya'nın hareketleri, eksen eğikliği ve uzaklık teorisi olduğu belirlenmiştir. Evrenin üç boyutu birlikte düşünüldüğünde, öğrencilerin mevsimlerin modelini, genellikle aynı bakış açısıyla çizdikleri saptanmıştır. Farklı bakış açıları kullanılarak hazırlanan sorularda ise zorlandıkları görülmüştür. Buradan hareketle ders kitapları ve öğretim etkinliklerinin öğrencilerin zihinlerinde oluşturduğu parçaları birleştirmede yetersiz kaldığı söylenebilir. Öğretim materyallerinde, evrenin farklı noktalarından görünümlerini içeren karşılaştırmalı çizimlere yer verilmesinin konu ile ilgili anlayışları geliştirmede fayda sağlayacağı düşünülmektedir.