Otizmli Öğrencilere Basamak Değerinin Öğretiminde Somut-Yarı Somut-Soyut Öğretim Stratejisinin Etkililiği

Abstract

Araştırmanın amacı otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan öğrencilere basamak değerinin öğretiminde somut-yarı somut-soyut öğretim stratejisinin (CRA) etkililiğini belirlemektir. Bu amacın yanı sıra öğretim tamamlandıktan sonra CRA stratejisi ile yapılan öğretimlerin farklı kişi ve uyaranlarda genelleme etkisi, öğretim sona erdikten onuncu ve yirminci günlerde izleme etkisi ve bu strateji hakkında öğretmenlerin görüşlerini belirlemeye yönelik sosyal geçerliliği araştırılmıştır. Araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden yoklama denemeli denekler arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni araştırmaya katılan öğrencilerin basamak değerine ilişkin işlemleri gerçekleştirme düzeyleri, bağımsız değişkeni ise somut-yarı somut-soyut öğretim stratejisi ile yapılan öğretimdir. Araştırmanın katılımcılarını Tekirdağ’ da yaşayan, OSB tanısı almış, yaşları 8-12 arasında değişen üç erkek öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Uygulama sürecinde toplanan veriler görsel analiz ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda OSB’li öğrencilere basamak değerinin öğretiminde CRA stratejisinin etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin kazandıkları bu becerileri öğretim bittikten sonraki onuncu ve yirminci günlerde koruyabildikleri, bu beceriyi farklı kişi ve uyaranlara genelleyebildikleri ve öğretmenlerin araştırma hakkındaki görüşlerinin olumlu olduğu sonucuna varılmıştır.

Türkiye’de Doğrudan Öğretim Yönteminin Kullanıldığı Araştırmaların İncelenmesi

“…İncelenen araştırmalarda kazandırılmak istenen hedef becerileri, iki araştırmada (%4,65) sosyal beceriler, yine iki araştırmada (%4,65) serbest zaman becerileri, bir araştırmada (%2,33) ise iş becerileri oluşturmaktadır. Akademik becerilerde ise en çok matematik ve fen konularının çalışıldığı görülmektedir (Albay, 2020;Eliçin vd., 2013;Erkaraman vd., 2022;Karabulut, 2020;Kaya, 2021;Kot vd., 2017;Kot ve Yıkmış, 2018;Terzioğlu ve Yıkmış, 2018;Kot, 2019;Yıldırım ve Yıkmış, 2022).…”

“…Katılımcıların %85,07'sini (f:114) 7-18 yaş okul çağındaki özel gereksinimli bireyler oluşturmaktadır. Araştırmanın bu bulgusundan yola çıkarak özel gereksinimli bireylerin okul çağı sonrasında da gereksinim duyduğu beceriler olduğu, bu becerilerin öğretimine yönelik de doğrudan öğretim yönteminin kullanılabileceği araştırmaların yürütülmesi gerektiği (Erkaraman, vd., 2022;Terzioğlu, 2022), Down sendromu (Çelik, 2009), çoklu yetersizlik (Kahveci, 2017) gibi diğer yetersizlik türlerinden etkilenmiş bireylerle de çalışmalar yürütüldüğü görülmektedir. Karabulut vd.…”

“…Özel eğitim alnında doğrudan öğretim yöntemi ile yürütülen araştırmaların %52'sinin (f:21) tez, %49'unun (f:22) ise makale olduğu görülmektedir. Makale ve tez çalışmalarında son yıllarda artış olduğu ve çalışmaların çoğunda doğrudan öğretim yönteminin farklı sunum ve stratejilerle birlikte kullanıldığı görülmektedir (Özlü ve Yıkmış, 2019;Yıkmış ve Özçakır, 2019;Karabulut, 2020;Türker ve Tekinarslan, 2020;Kaya, 2021;Erkaraman, vd.,2022). Bu durum yönteme verilen önemin artması ve özel gereksinimli bireylerin kaynaştırma eğitimi ile işlevsel akademik becerilere daha çok gereksinim duyması ile ilişkilendirilebilir.…”

Using Virtual Manipulatives to Support Students With Disabilities in Mathematics: A Review of Literature

“…Araştırmanın bu bulgusu teknolojinin hızla gelişmesine ve buna bağlı olarak eğitimdeki anlayışların değişmesine bağlanabilir. Aynı zamanda içerisinde bulunduğumuz Covid-19 salgınından dolayı uzaktan eğitim yoluyla eğitim-öğretimlerin sürdürülmeye başlanması ve buna bağlı olarak da öğretimlerde sanal manipülatif kullanımının artması da (Terzioğlu, 2020) araştırmanın bu bulgusunu doğrular niteliktedir.…”

“…Bu strateji üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamasında sanal manipülatiflerin kullanıldığı bu stratejinin ikinci aşamasında çizgiler, resimli kartlar gibi yarı somut nesneler, son aşamada ise matematiksel sembol ve ifadelerin kullanılmaktadır (Bouck, Bassette, Shurr, Park, Kerr ve Whorley, 2017;Bouck, Park, Shurr, Bassette ve Whorley, 2018;Bouck ve Sprick, 2019;Park, 2019;Park, Bouck ve Fisher, 2020;Root, Cox, Gilley ve Wade, 2020, Terzioğlu, 2020…”