Czy szczaw powoduje kamicę szczawianową? Przegląd czynników dietetycznych wpływających na ryzyko wystąpienia tej choroby Does high-oxalate food cause oxalate stones? -Review of dietary factors affecting the risk of oxalate urolithiasis. Kalemba-Drożdż M. Czy szczaw powoduje kamicę szczawianową? Przegląd czynników dietetycznych wpływających na ryzyko wystąpienia tej choroby.
StreszczenieWprowadzenie. Kamica szczawianowa jest najczęściej występującym typem kamicy nerkowej, stanowiąc 70-80% przypadków tego schorzenia. W określonych warunkach, takich jak: wysokie stężenie kanalikowe kwasu szczawiowego, wysokie stężenie wapnia, uszkodzone nabłonki kanalików, zakażenia układu moczowego i stres oksydacyjny, mogą się wytrącać szczawiany wapnia, co prowadzi do tworzenia kamieni nerkowych. Cel pracy. Celem pracy jest przegląd dostępnej literatury naukowej dotyczącej możliwości modyfikowania ryzyka wystąpienia kamicy szczawianowej przez czynniki dietetyczne. Stan wiedzy. Szczawiany występują w większości pokarmów roślinnych. Przykładami produktów szczególnie zasobnych w kwas szczawiowy są: szczaw, rabarbar, boćwina, soja i kakao. Jednakże zaledwie 10% krążącego w krwiobiegu kwasu szczawiowego pochodzi bezpośrednio z pożywienia, zaś 90% jest produktem metabolizmu wątrobowego, a jego głównym prekursorem jest hydroksyprolina, aminokwas typowy dla kolagenu i elastyny, czyli białek zwierzęcych. Na wzrost ryzyka kamicy szczawianowej ma również wpływ zbyt niska podaż płynów, nadmierna suplementacja witaminami, a także wysoki poziom spożycia cukrów prostych i sodu. Produkty roślinne, choć stanowią źródło kwasu szczawiowego, zawierają również przeciwutleniacze, przede wszystkim polifenole i witaminy, a także kwas cytrynowy i potas, które redukują ryzyko formowania się złogów szczawianu wapnia. Podsumowanie. Zmiana diety na bogatą w warzywa, owoce i zioła oraz redukcja spożycia białek zwierzęcych, głównego źródła hydroksyproliny, powinny stanowić podstawę profilaktyki kamicy szczawianowej.
Słowa kluczoweszczawiany, kwas szczawiowy, kamica szczawianowa, dieta roślinna, kwas glioksalowy, hydroksyprolina Abstract Introduction.Oxalate urolithiasis is the most common type of kidney stones, accounting for 70-80% of cases. Under certain conditions, such as high oxalic acid concentration, high calcium levels, damaged tubular epithelium, urinary tract infections and oxidative stress, calcium oxalates may precipitate and initiate the formation of kidney stones. Objective. The aim of the study is to review the available literature on the possibility of dietary factors to modify the risk of oxalate urolithiasis. State of Knowledge. Oxalates are found in most plant foods; sorrel, rhubarb, chard, soy and cocoa are examples of high-oxalate foods. However, only 10% of oxalic acid which circulates in the bloodstream originates directly from food, and 90% is a product of hepatic metabolism. Its main precursor is hydroxyproline, the amino acid typical for animal proteins: collagen and elastin. The increase in the risk of oxalate urolithiasis is also af...