senobiyotiklere maruziyet sonucunda DNA'da meydana gelen kalıcı değişikliklere "mutasyon" denir. Mutasyon, genotoksik etkinin nihai bir sonucudur. DNA molekülünde oluşan başlıca primer DNA hasarları; DNA sarmalındaki tek ve çift iplik kırıklarını, DNA bazları ve proTurkiye Klinikleri J Pharm Sci 2017;6(2):59-76
59Mikotoksinlerin Genotoksik Etkileri Ö ÖZ ZE ET T Mikotoksinler, hem insan ve hayvan sağlığına olumsuz etkilere hem de ciddi ekonomik kayıplara neden olmaları açısından önemli riskler taşımaktadır. Mikotoksinlere maruziyet, asıl olarak kontamine yem ve gıdaların tüketilmesi ile olup, inhalasyon veya dermal yolla da temas söz konusu olabilmektedir. Mikotoksinler insan sağlığı üzerinde karaciğer, böbrek, bağışıklık, üreme ve gelişme sistemi gibi birçok organ ve sistemi olumsuz yönde etkileyebilmekte, düşük doz ancak kronik maruziyetlerinde özellikle genotoksik ve karsinojenik etkileri ile kansere yol açabilmektedir. Gı-dalarda önemli risk oluşturan mikotoksinler arasında Aspergillus, Penicillium, Fusarium ve Alternaria türlerinin oluşturduğu metabolitler yer almaktadır. Bu metabolitler arasında aflatoksinler, okratoksinler, zearalenon, trikotesenler, fusarium ve yeni keşfedilen fusarium mikotoksinler, patulin, alternaria toksinleri ve ergot alkaloitleri yer almaktadır. Günümüzde bazı mikotoksinlerin genotoksik olduğu artık bilinmektedir. Mikotoksinlerin genotoksik etki mekanizmalarına yönelik araştırmalar halen devam etmektedir. Her ne kadar in vitro çalışmalarda bazı mikotoksinlerin genotoksik etkileri gösterilmiş olsa da bu etkilerin in vivo koşullarla desteklenmesi, etki mekanizmalarının aydınlatılması ve epidemiyolojik çalışmalarla daha ileri değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu derleme makalesinde, ekonomik kayıplara yol açan, toplum ve hayvan sağlığı için riskleri olan ve gıda kirleticileri olarak sık karşılaşılan mikotoksinlerin neden olduğu genetik hasarlardan ve bu hasarın olası mekanizmalarından bahsedilecektir.A An na ah h t ta ar r K Ke e l li i m me e l le er r: : Aflatoksinler; mutajenler; okratoksinler; mikotoksinler; patulin; mutajenlik testleri; fusarium; alternaria; ergotamin A AB BS S T TR RA AC CT T Mycotoxins have significant risks in terms of their adverse effects on human and animal health and causing serious economic losses. Exposure to mycotoxins is primarily through the consumption of contaminant feed and food, which may be through the inhalation or dermal route. Mycotoxins can adversely affect many organs and systems such as liver, kidney, immune system, reproductive and developmental system on human health. In low dose but chronic exposures, especially it can cause cancer with genotoxic and carcinogenic effects. Mycotoxins reveal significant risks in terms of both adverse effects on human and animal health and serious economic loss. Mycotoxins, which have significant risks in food, include metabolites of Aspergillus, Penicillium, Fusarium and Alternaria species, These metabolites include aflatoxins, ochratoxins, zearalenone, tricothecenes, fusarium and emerged fusarium mycotoxins...