Paleogeographical and geoarchaeological surveys by core drilling method around Ekşi Mound (Çal-Denizli)

Abstract

ÖZNeolitik Çağ'dan Kalkolitik döneme aralıksız yerleşilen Ekşi höyük Çivril ovasının güneyinde, Çal ilçesinin (Denizli) doğusunda yer alır. Bu çalışmada, höyük ve çevresinde 10'u höyük üzerinde, 6'sı ise batısındaki alçak düzlükte 16 adet alüvyal delgi sondaj yapılmıştır. Sondaj örneklerinin sedimantolojik ve paleontolojik analizlerine dayanarak Ekşi höyük ve yakın çevresinin paleocoğrafya-jeoarkeoloji özellikleri yorumlanmıştır. Höyüğün merkezinde kalınlığı 200 cm'ye kadar ulaşan kültür katmanı bulunmaktadır. Neolitik'teki ilk yerleşim doğrudan Neojen (Pliyosen) yaşlı anakaya yüzeyi üzerinden başlamıştır. Höyüğün batısındaki alçak düzlükte 5,2-10,5 m derinliklerde anakayaya ulaşılmıştır. Bunun üzerinde art bataklık sedimanları, daha üstte akarsu ve en üstte tatlısu ortamı sedimanlarına ulaşılmıştır. Ekşi-13 ve 16 sondajlarında kaba unsurlu akarsu sedimanlarının alt kısımlarında seramik ve çört artifact parçalarına rastlanmıştır. Neolitik Çağ'da ilk yerleşim başladığında Ekşi höyüğün batı kısmında Büyük Menderes ırmağının bir menderes büklümünün bulunduğu anlaşılmıştır. Daha sonraki süreçte kopan bu büklüm kopuk menderes şeklinde uzun bir süre sulak alan olarak kalmıştır. Akarsuyun derine aşındırması sürdükçe, kopuk menderes bölümü asılı olarak kalmıştır.