ВОВЕД: Во Р. Македонија се бележи генерален тренд на зголемување на бројот на зависници за кои постои медицинска индикација за ММТ. Укажувањата од истражувањата дека користењето на комбинација од повеќе дроги, а посебно употребата на бензодијазепини е честа појава кај пациентите кои се наоѓаат на ММТ, мора да бидат земени во предвид со цел за оптимизирање на резултатите од третманот.
МОТИВ: Досега во нашата земја, не е спроведено ниедно системско истражување кое укажува на епидемиологијата на употреба/злоупотреба на БЗД кај зависниците кои се наоѓаат на ММТ ниту за карактеристиките со кои тие се разликуваат од останатите пациенти на третман. Ова истражување е прво од ваков вид и укажува на оригинални согледувања во однос на овој проблем, овозможи споредување на резултатите со истите во другите земји и ги посочи местата и препораките за интервенција.
ЦЕЛИ: Студијата имаше за цел да ја истажи употребата/злоупотребата на БЗД кај пациентите на ММТ и да укаже на местата и препораките за интервенција.
МАТЕРИЈАЛ И МЕТОДИ: Истражувањето преставува квантитативна аналитичка студија на пресек (cross sectional study) која се имплементираше од декемри 2012 до јули 2013 година. Се спроведе анонимно неповрзано анкетирање на 458 зависници кои се на ММТ, во однос на употребата/злоупотребата на БЗД. Селекцијата на испитаниците за студијата (испитуваната и контролната група) е направена според однапред утврдени инклузиони и ексклузиони критериуми, а тајноста на добиените одговори и коментари беше загарантирана. Се користеше стандардизиран прашалник наменет за ваков вид на истражување составен од пет целини и тоа социо-демографски податоци, историја на употреба на психоактивни супстанции, употреба на БЗД, здравствена состојба и лични ставови за тврдења во однос на разновидни животни ситуации, состојби и чуства.
РЕЗУЛТАТИ: Преваленцата на злоупотреба на БЗД кај пациентите на ММТ е 86.66%. Просечната старост во однос на првата проба на БЗД изнесува 21,9 ± 6,1 година. Првиот пат БЗД биле пропишани од лекар, за 24.1% од испитаниците. БЗД без рецепт користеле, 85.8%. Во моментот примаат терапија со БЗД на рецепт 22.4%; обично користат повеќе од пропишаната доза 38.7%; користат пропишана доза 17.3%; користат помалку од пропишаното 6.8% ; немале никогаш рецепт за БЗД 37.2%. Користеле БЗД пред да влезат во ММТ 70.7% од испитаниците во испитуваната група. БЗД го зголемиле/ започнале по почетокот на ММТ 60.1%. Во животот секогаш користеле само БЗД кои им биле пропишани од лекар 7.8% од испитаниците во испитуваната група. За почеток на користење на непропишани БЗД во испитуваната група 41.9% ја селектирале причината “за да можам да спијам“ следено со “од љубопитство - да видам каков ефект имаат“ 38.1%, “да се релаксирам т; „да го намалам притисокот“ 36,4%, “за да се справам со стресот и напнатоста“ 29.% и “за да се чувствувам добро“ 26.3%. Најмалку селектирана причина е “за да со поминам убаво со моите пријатели“ 5.8%, и “за да се почуствувам „ high““ 7.7%. Во последниот месец, 50% од пациентите во испитуваната група користеле БЗД над 20 дена, во последните 3 месеци 50% односно 70% од испитаниците користеле БЗД консеквентно над 66 дена односно над 90 дена. Анализата за користење на БЗД во текот на денот покажа над 3 пати дневно, а над 50% од испитаниците користеле консеквентно БЗД над 10 односно над 7,5 години во текот на животот. Во последниот месец, кај 70% од пациентите дневната доза е над 50мг. Во целиот примерок на пациенти на ММТ како најчест здравствен проблем е селектирана употребата на хероин кај 42% следена со хепатитис Ц кај 41.6% и вознемиреност /стрес кај 33.5%. Пропишана терапија за психолошки/ емоционални проблеми (вклучувајќи вознемиреност или депресија), примаат 54.3% од испитаниците во испитуваната група. Кај 75% од испитаниците чуството на депресија е присутно во над 3 дена во неделата.
ЗАКЛУЧОЦИ: Анализата покажа дека пациентите започнале/го зголемиле внесувањето на БЗД за време на ММТ и имаат сигнификантно зголемено ризично однесување во насока на продолжување и/или повторно земање на дрога, можност за предозирање и инфекции со крвно преносливи заболувања. Затоа е потребно развивање на ефективни третман програми кои во исто време ќе имаат за цел надминување на проблемите со опијатната зависност, симптомите на ансиозност и злоупотреба на БЗД.
