ÖzetAmaç: Birinci basamakta tütün ba¤›ml›l›¤› s›kl›¤›n›n de¤erlendirilme-si, ba¤›ml›l›kla iliflkili sosyo-demografik özelliklerin ve risk faktörleri-nin belirlenmesi.Yöntem: Tan›mlay›c› nitelikteki çal›flma Ankara ili Yenimahalle ilçesin-de bulunan iki birinci basamak sa¤l›k kuruluflunda yürütüldü ve 01/01 /2009-10/03/2010 tarihleri aras›nda herhangi bir nedenle baflvuran bireyler rasgele örneklem metodu ile çal›flmaya dahil edildi. Kat›l›mc›lar›n yafl, e¤itim, meslek, medeni durum, yaflad›¤› yer, kiminle yaflad›¤›, aile yap›s›, geçim kayna¤›, sa¤l›k kurulufluna baflvuru nedeni, efllik eden fiziksel ve psikiyatrik hastal›k varl›¤› ve ailede sigara içme durumu ile ilgili bilgileri önceden haz›rlanan anket formu ile elde edildi. Sigara içti¤ini belirten kat›l›mc›lar›n ba¤›ml›l›k düzeyini saptamak üzere Fagerström Nikotin Ba¤›ml›l›¤› Testi (FNBT) yap›ld›.
Bulgular:Çal›flmaya yafllar› 12-86 y›l aras›nda de¤iflen 451 (%45.1) erkek, 549 (%54.9) kad›n olmak üzere 1000 hasta dâhil edildi. Kat›-l›mc›lar›n sigara içme oran› %29 olup, 36-44 yafl aras›nda ve erkeklerde daha yüksekti (s›ras›yla, p=0.001 ve p=0.001). 18 yafl alt›ndaki kat›l›mc›lar aras›nda cinsiyete göre sigara içme durumunda anlaml› bir fark görülmezken (p=0.72 ), 18 yafl üstünde kad›nlara göre erkeklerde daha yüksekti (p=0.001). Sigara içme oranlar›, yaln›z yaflayanlarda (p=0.027), serbest çal›flanlarda (p=0.001), geçimini geçici/gündelik ifllerden sa¤layanlarda (p=0.001), annesi (p=0.001), babas› (p=0.001), erkek ve k›z kardeflleri (s›ras›yla, p=0.012 ve p=0.001), ikinci derece kad›n akrabalar› sigara içenlerde (p=0.04) ve herhangi bir fiziksel hastal›-¤› olmayanlarda (p=0.003) daha yüksekti. Fagerström puanlar› karfl›-laflt›r›ld›¤›nda kad›nlarda ba¤›ml›l›k düzeyinin daha düflük oldu¤u göz-lendi (p=0.014). Anne, baba, k›z kardeflin sigara içmesi durumunda sigara içme olas›l›¤›n›n s›ras›yla 2.12, 1.51 ve 2.87 kat artt›¤› saptand›. Ayr›ca sigara içme olas›l›¤› erkek cinsiyette ve parçalanm›fl aile üyelerin-de s›ras›yla 2.16 ve 1.92 kat artmaktayd›.Sonuç: Sigara içme olas›l›¤› ailede sigara içen oldu¤unda artmaktad›r. Gelecek nesilleri tütün tüketimi ve tütün duman›na maruz kalman›n y›k›c› sa¤l›k, sosyal, çevresel ve ekonomik sonuçlar›ndan korumak için ebeveynlere ve bireyi sosyal, kültürel, ekonomik, ruhsal ve biyolojik çevresiyle birlikte ele alan aile hekimlerine ciddi görevler düflmektedir.Anahtar sözcükler: Sigara, aile bireyleri, risk faktörleri, aile hekimi.
SummaryObjective: To assess frequency of nicotine dependence, and to determine related sociodemographic characteristics and risk factors amon patients attending primary care units.
Methods:This descriptive study was conducted at two primary care units in Ankara Yenimahalle and patients attending to primary care outpatient clinics were enrolled to this study between 01/01/2009-10/03/ 2010 by random sampling regardless of their chief complaint. Information about age, education, occupation, marital status, place of residence, with whom they live, family structure, source of income, cause of admission,...