Peyzaj Mi̇marliği Ve Hafiza Mekanlari: İstanbul, Tari̇hi̇ Yarimada Örneği̇

Abstract

ÖzBu çalışma, toplumlar tarafından tarihi süreç içinde oluşturulan hafıza ve anıların korunup saklandığı alanlar olan hafıza mekânlarının, ulusal simge, kültürel kimlik ve mekânsal sürdürülebilirliklerini peyzaj mimarlığı kapsamında irdeleyerek en büyük güncel sorunlardan olan kentlerdeki kimliksizleşme ile yerel kültürü yansıtan bu alanların olumsuz etkileşim ve dönüşümü konusunda farkındalık yaratmak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Hafıza mekânları; doğrudan duyu organları ile algılanabilen fiziksel alanların yanı sıra fiziksel boyut ile yankı bulan ve duyumsal, zihinsel etkileri olan alanlar bağlamında da değerlendirilmiştir. İstanbul, Tarihi Yarımada, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi' nde yer alan taşınmaz kültür varlıkları kapsamında tartışılmıştır. Bu çalışma ile ulusal kimlik ve hafıza mekânlarının hızla tüketildiği bir süreçte ülkesel ve ulusal kimlik oluşumu açısından birincil derecede öneme sahip hafıza mekânlarının önemi vurgulanarak korunması ve sürdürülebilirliği kapsamında farkındalık yaratılması ve bilinç oluşturulması hedeflenmiş, bu anlamda peyzaj mimarlığı meslek disiplini katkıları tartışılmıştır. AbstractThis study aims to emphasize the importance of places of memory which are preserved and kept by the societies throughout history in the frame of national icons, cultural identity and spatial sustainability in case of landscape architecture to create consciousness about these areas which reflect the local culture with unplanned developments in the physical environment to create awareness that it is adversely affected. Places of memory was studied in terms of physical (can be directly sensed by sensory organs) and mental dimensions (multifunctional, perceivable by everyone), for the UNESCO World Cultural Heritage List in İstanbul Historical Peninsula case. As a result of this study, it is aimed to create awareness within the scope of preservation and sustainability by emphasizing the importance of places of memory having priority in terms of formation of national and urban identity in a process where national identity and places of memory are rapidly consumed, in this context, contributions to the profession discipline of landscape architecture are discussed.

Peyzaj Mimarlığı Açısından Mekânsal Bellek Kavramı Olarak Hüzün Turizmi

“…Toplumlar sosyokültürel kimliklerini somutlaştıran, geçmiş deneyimlerin ve hatıraların cisimleştiği mekânlar yaratmak ister (Assmann, 2015;Günaçan ve Erdoğan, 2018). Bu cisimleştirme çoğu zaman, mekâna "bellek mekânı" niteliği kazandıran anıtsal yapılar, heykel ve plastik objeler ya da mezar taşları kullanılarak yapılır.…”

“…Toplumsal belleğin korunabilmesi noktasında mekânın oldukça önemli olduğu üzerinde duran Günaçan ve Erdoğan (2018) da bellek mekânların, simgesel bir mekân olarak toplumsal hafızanın diri tutulmasını sağladığını belirtmektedir. Bellek mekânların bir diğer özelliği de içerisine girilip deneyimlendiğinde, o an için zamanı durdurması ve içerisinde barındırdığı somut ve soyut değerler ile geçmişte yaşanmış olayları bireye hatırlatmasıdır (Günaçan ve Erdoğan, 2018). Benzer şekilde Atalay da (2018) bellek mekânlarının; geçmişin bilgisinin aktarılmasına, olaya ilişkin farkındalık ve farklı bakış açıları kazandırılmasına, mekânı fiziksel olarak deneyimleyenler arasında duygu paylaşımına olanak tanıdığını belirtmektedir.…”