Przekształcenia Nowych Terytoriów Miejskich Na Przykładzie Rzeszowa

Abstract

W XXI wieku problemy prawidłowego funkcjonowania terytoriów miejskich stają się bardzo istotnym zagadnieniem. Wydaje się, że miasta i aglomeracje, ze wzglę-du na większy potencjał gospodarczo -ekonomiczny stają się głównym elementem polityki przestrzennej państwa. Chcąc zwiększyć dochody i prestiż, władze miast, ekonomiści i politycy dążą niekiedy do powiększenia jego administracyjnych granic. Przykładem takiego wzrostu, rozumianego w kategoriach terytorialnych i administracyjnych jest Rzeszów. W latach 2006 -2010 miasto powiększyło swoją powierzchnię ponad dwukrotnie, a w planach strategicznych przewiduje się kolejne "przyłączenia". Wydaje się, że te działania pomijają pewne aspekty problematyki właściwej gospodarki przestrzenią, gdzie liczą się nie tylko efekty finansowe ale zrównoważony rozwój terytorialny, w tym racjonalne gospodarowanie miejską przestrzenią mieszkaniową.Słowa kluczowe: terytorium, środowisko mieszkaniowe, jakość zamieszkania, miasto WprowadzenieUrbanizacja jako wiodący trend w rozwoju krajów rozwiniętych jest już trendem historycznym. Współcześnie badacze skupiają się na problemach dezurbanizacji przestrzeni miejskiej w tym zjawiska "shrinking cities" -kurczenia się miast. Równocześnie powstają nieliczne miasta "na surowym korzeniu", istniejące osady uzyskują status miast, co rodzi konieczność budowy charakterystycznych przestrzeni śródmiejskich, a także istnieją jednostki zwiększające swoje terytorium.Obecnie w Polsce istnieją jedynie trzy miasta, które mogą wykazać wyraź-ny wzrost ilości mieszkańców -Warszawa, Rzeszów i Zielona Góra, przy czym 1 Autor do korespondencji / corresponding author:

Charcteristics of New Buildings in the Impact Area of a Large City

“…The urban territories selected for the analysis are diversified both in terms of size and morphogenesis. Rzeszów [16] is a voivodeship city with a population of 198,000 inhabitants and an area of 129 km 2 . In 2006-2021, the urban territory grew dynamically, doubling its area by absorbing fragments of neighbouring municipalities.…”

“…It influences the function, type and nature of buildings in its zone of influence [1]. It can be seen that the spatial transformation processes in cities and their surroundings have intensified in recent years [2]. Actions related to the growth of the population and building area along with territorial expansion are called spatial urbanization.…”

Rzeszów as an example of a ‘new town’ tailored for the modern era

“…The municipal authorities of Rzeszów have not adopted a comprehensive Study of Conditions and Directions of Spatial Development (Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego) since the beginning of joining, and in the adjacent areas, the 'studies of neighbouring municipalities' adopted for rural areas apply. The exception is small fragments of the area for which changes were made to the study 'for specific investments' (Sikora, 2017). With regard to Local Spatial Development Plans (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, they are extremely rarely adopted and the municipality's tasks in shaping spatial policy are based mainly on administrative decisions: decisions on building conditions and land development (decisions on building conditions and decisions on determining the location of public--purpose investments) and decisions on the permission to implement a road investment.…”

Zmiany granic administracyjnych miast w Polsce w latach 1990–2017 i ich wpływ na wielkość zaludnienia

“…Z uwagi na brak powierzchni pod inwestycje, wskazywany od wielu lat przez urbanistów, wykraczanie granic funkcjonalnych miasta poza jego granice admini-stracyjne i dużą gęstość zaludnienia władze Rzeszowa podjęły decyzję o rozpoczęciu procedury przyłączenia okolicznych miejscowości wiejskich (Krzaklewski, 2008). Rozwój terytorialny Rzeszowa został zapoczątkowany w roku 2006 (Sikora, Hrehorowicz-Gaber, 2017), kiedy do miasta wcielono sołectwa Słociny i Załęże z gminy Krasne. W kolejnych latach do Rzeszowa przyłączono: część sołectwa Przybyszówka z gminy Świlcza w 2007 r., pozostałą część sołectwa Przybyszówka i sołectwo Zwięczyca z gminy Boguchwała w 2008 r., sołectwo Biała z gminy Tyczyn w 2009 r., sołectwo Budziwój z gminy Tyczyn i część sołectwa Miłocin z gminy Głogów Małopolski w 2010 r., a także sołectwo Bzianka z gminy Świlcza w 2017 r. Spowodowało to powiększenie powierzchni miasta do 120,4 km 2 oraz wzrost liczby ludności o 18 753 osoby (rys.…”