Reklamlarda Diş Sesi̇n Ci̇nsi̇yeti̇: Televi̇zyon Reklamlari Üzeri̇nden Bi̇r Anali̇z

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye'de yayınlanan televizyon reklamlarında dış sesin cinsiyetine dair tercihlerle, toplumsal cinsiyet yaklaşımı arasındaki bağıntıyı ortaya koymaktadır. Çalışmada analiz birimi olarak televizyon reklamlarının seçilmesinin nedeni, diğer iletişim ürünleri gibi içerisinde toplumsal kabullere ilişkin mesajlar barındırması, bu sebeple toplumsal cinsiyet çalışmaları bakımından önemli bir alan olmasıdır. Türkiye'deki çalışmalara bakıldığında reklam ve toplumsal cinsiyete odaklanan çalışmaların yoğun olduğu görülmektedir. Ne var ki reklamlarda dış ses kullanımında cinsiyet tercihleri, uluslararası alanda önemli sayıda çalışmaya konu olsa da, Türkiye'de temel araştırma konusu olarak ele alınmamıştır. Bu çalışmada reklamlarda kullanılan dış sesin cinsiyetinin dağılımı üzerine bir analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışmada farklı kuşaklarda yer alan toplam 79 reklam, içerik analizi tekniği ile üç kategoride çözümlenmiştir. Reklamlarda dış ses kullanımında cinsiyetin genel dağılımı, farklı ürün kategorisi reklamlarında dış ses kullanımı ve kadınların reklamlarda görünürlüğü ile dış ses kullanımı arasındaki ilişki çalışmanın temel analiz kategorileri olarak belirlenmiştir. Sonuçta dış ses kullanımında uluslararası çalışmalara benzer biçimde ülkemizde de dış ses kullanımında erkek sesinin ağırlıkta olduğu saptanmıştır. Özellikle yüksek teknoloji ürünleri, bankacılık ve zincir market gibi sektör reklamlarında kadın dış ses kullanımının görülmediği bulunmuştur. Kadınlara reklam içerisinde ana karakter olarak erkeklerden daha fazla yer verildiğine dair bir veri elde edilmiştir.

Pazarlamada Femvertising: Selpak Reklam Filminin Analizi

“…Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve geleneksel rollerin reklam yolu ile aktarılmaya devam ettiği görülmüştür. Demirci (2021), reklamlarda kullanılan dış seslerin cinsiyeti üzerine yaptığı araştırmada, özellikle teknoloji yoğun ürünlere ait reklamlarda kadın dış sesin az kullanıldığı ve erkek dış sesin daha fazla kullanıldığını ortaya koymuştur. Araştırma bulguları, kadınların reklamlarda dış ses olarak kullanımından ziyade, fiziksel olarak genelde ev içerisinde gösterildiğini işaret etmektedir.…”

“…İncelenen araştırmaların bulguları incelendiğinde (Banet-Weiser 2012;Crymble 2012;Mahdawi 2014;Zmuda ve Diaz 2014;Lazar 2014;Abitbol ve Sternadori 2016;Cihangiroğlu, 2017;Åkestam vd. 2017;Pérez ve Gutiérrez 2017;Drake 2017;Onaylı-Şengül, 2018;Kapoor ve Munjal 2019;Abitbol ve Sternadori, 2019;Abitbol ve Sternadori, 2020;Baki, 2019;Tan-Çakır, 2020;Aksakal, 2020;Sanay, 2020;Koç, 2020;Demirci, 2021;Çiftçi ve Serçelik, 2021); yapılan bu araştırma ile benzer çıkarımları olduğu, kadınların toplumdaki ve reklamlardaki yeri üzerine durum tespitlerinin yapıldığı görülmektedir.…”