Rozumienie znaczeń związków frazeologicznych w perspektywie uczenia się języków obcych

Abstract

The author of this paper explores the issue of the comprehension of phraseological units. The problem is of great importance not only to linguistics but also to the theory of language learning-teaching as comprehension and phraseological unit acquisition are important factors in the process of teaching any language. The complex semantic structure of phraseological units has resulted in a number of hypotheses which describe the ways in which phraseological units are interpreted. The paper is a review of these hypotheses from a current perspective.

W stronę frazeologii percepcyjnej

“…Źródło : Preston 1999: xxiii Tradycyjnie lingwistyka skupia się na podstawowych danych językowych, czyli wypowiedziach i powstałych na ich podstawie korpusach tekstów (a) Sfera społeczno--kulturowych i psychicznych źródeł zachowań językowych (a') oraz reakcji na nie (b) wraz z ich historycznymi i psychospołecznymi uwarunkowaniami (b') są domeną innych dyscyplin, badających język z perspektywy socjologicznej, antropologicznej, etnograficznej, psychologicznej oraz interdyscyplinarnych działów językoznawstwa: socjo-i psycholingwistyki (Preston 1999: xxiv) Obszar (c), a więc opinii i przekonań społecznych na temat pozostałych elementów schematu (łącznie z c'), dotyczy nienaukowej, czyli ludowej lub potocznej wiedzy o języku i jako taki często znajduje się na marginesie zainteresowań głównych nurtów lingwistyki Tymczasem sfera ta ma duży wpływ nie tylko na zachowania językowe, ale również na kształtowanie norm, ponieważ w jej ramach formują się postawy i wyrażane są sądy wartościujące (por Jackendoff 2003: 3-5) Preston wywodzi historię badań językoznawstwa ludowego (folk linguistics) od monografii Friedricha Pollego z 1889 r Wie denkt das Volk über die Sprache? i uzasadnia ich kontynuację potrzebą weryfikacji wiedzy niespecjalistycznej i zestawienia jej z naukową (Preston 1999: xxiv-xxv) Ponadto należy zauważyć, że zachowania językowe są również zachowaniami społecznymi i jako takie wynikają z postaw i wartości, którymi kierują się użytkownicy języka Postawy i wartości są z kolei przyswajane w interakcjach społecznych z otoczeniem, w których istotną rolę odgrywa proces edukacji Spośród dyscyplin badających różne odnogi metajęzykoznawstwa ludowego najbardziej rozwinięta jest dialektologia percepcyjna 2 , do której celów należy m in znalezienie odpowiedzi na pytania o to, jak i na podstawie jakich kryteriów użytkownicy danego języka rozpoznają jego warianty regionalne (np Boughton 2006;Bucholtz i in 2007) Na materiale języka polskiego powstało zaledwie kilka pracartykuły z zakresu lingwistyki percepcyjnej Pauliny Bounds (2010Bounds ( , 2015 i Kamila Stachowskiego (2017Stachowskiego ( , 2018 oraz poświęcona etymologii ludowej monografia Piotra Sobotki (2015) Celem naszego projektu, zaplanowanego na kilka etapów 3 , jest analiza funkcjonowania frazeologii jako szczególnej warstwy języka w świadomości rodzimych użytkowników polszczyzny Badania nad mechanizmami przyswajania, przetwarzania i stosowania frazeologii w komunikacji wykazują, że proces ten jest dość skomplikowany i przebiega wieloetapowo: możliwość rozumienia sensu frazeologii pojawia się już we wczesnych fazach rozwoju mowy dziecka -w wieku przedszkolnym (4-6 lat), jednak zdolność do jej swobodnego reprodukowania wraz z pełnym ładunkiem symboliczno-stylistycznym w aktach mowy osiągana jest dopiero w wieku nastoletnim (12-15 lat) 4 (Sułkowska 2015: 59) Ten przybliżony okres przypada właśnie na czas, kiedy -zgodnie z podstawą programową języka polskiego - (Synowiec 2009;Sułkowska 2015), wywiady z nauczycielami polonistami pracującymi w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, a także powszechność użycia niepoprawnych form frazeologizmów nawet przez wykształconych Polaków (zob m in Szerszunowicz, Frąckiewicz, Awramiuk 2017: 48) stanowiły dla...…”