ÖZCevher hazırlama süreci içerisinde enerjinin en yoğun harcandığı birim işlem kırma ve öğütme olup modelleme ve simülasyon çalışmaları ile enerji optimizasyonunun sağlanabileceği bilinmektedir. Bu çalışma kapsamında, kalkopirit, sfalerit ve pirit minerallerinin öğütüldüğü yaş çalışan bir öğütme devresinde gerçekleştirilen simülasyon çalışmalarının sonuçları sunulmaktadır. Çalışmada ilk olarak 2 adet bilyalı değirmen ve siklon bataryası bulunan tesisten numuneler alınmış ve boyut dağılımı, kimyasal analiz gibi ölçümler yapılmıştır. Sonrasında devreye ait kütle denkliği kurulmuş ve ekipmanlara ait model yapıları geliştirilmiştir. Model yapılarının geliştirilmesinin ardından farklı simülasyon senaryoları üzerinde durulmuştur. Sırasıyla, birincil bilyalı değirmenin çalışma %katı değeri ve hidrosiklona ait apex ve vortex parametreleri değiştirilmiştir. Tesiste yapılan değişiklikler neticesinde, besleme kuru tonajı 172,5 t/sa değerinden 190 t/sa ve 195 t/sa değerine çıkartılmış olup artış oranı sırasıyla %10 ve %13 olarak hesaplanmıştır. Bilgisayar ortamında tamamlanan hesaplamaların ardından işletme tarafından ikinci alternatif seçilmiş ve fiili olarak tonaj değeri 195 t/sa değerine çıkartılmıştır.Anahtar Kelimeler: Öğütme, optimizasyon, enerji, simülasyon
ENERGY OPTIMIZATION OF A COPPER/ZINC GRINDING CIRCUIT ABSTRACTSince the comminution process is the most energy consuming part of the whole mining operation, it is well known that energy optimization can be provided with the aid of modelling and simulation studies. Within the scope of the study, the simulation studies performed for wet grinding circuit processing chalcopyrite, sphalerite and pyrite minerals are presented. Initially, sampling campaign was arranged around the circuit that consisted of two ball mills and a hydrocyclone cluster system. Then the size distributions together with the chemical assays were determined. Afterwards, mass balancing around the circuit was performed and the model structures of the equipment were developed. Model of the whole circuit was used to simulate different operating conditions. Initially, solid content of the primary ball mill was adjusted and apex/vortex geometries of the hydrocyclone were redesigned. As a consequence of the simulations, the dry tonnage of the feed to the circuit was increased from 172.5 t/h to 190 t/h and then 195 t/h that corresponds to increase by 10% and 13%. Finally, the second option was chosen for the plant and the real production rate was increased to 195 t/h.