Sınıf Öğretmen Adaylarının Meslek Tercih Algıları: Değişimin Boylamsal Çözümlemesi

Abstract

ÖZ:Bu boylamsal tarama çalışmasının amacı sınıf öğretmeni adaylarının mesleği tercih ve mesleğin saygınlığı hakkındaki algıları ile mesleği yeniden tercih etme(me) durumlarını boylamsal olarak incelemektir. Çalışma, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği programı kapsamında yürütülmüştür. Sözü edilen programa 2010-2011 öğretim yılında kayıt yaptıran öğretmen adayları çalışmaya katılmış; katılımcıların algıları, sonraki dört yıl boyunca izlenmiştir. Veriler, araştırmacıların geliştirdiği kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşan bir veri toplama formu aracılığıyla toplanmıştır. Süreç boyunca elde edilen veriler istatistikî olarak çözümlenmiş, nitel verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği uygulanmıştır. Frekans ve yüzde istatistikleriyle birlikte sunulan bulgular üç boyutta ifade edilmiştir: (1) Öğretmen yetiştirme programına girişte sırasıyla içsel, dışsal, özgeci ve çıkarcı faktörler etkilidir. Ancak öğretmen yetiştirme sürecinde içsel gerekçeli algı artarken, dışsal gerekçeli algı azalmış; özgeci ve çıkarcı gerekçeli algıda ise kısmi bir azalma gözlenmiştir. (2) Mesleğin saygınlığına ilişkin algı öğretmen yetiştirme sürecinde giderek zayıflamıştır. (3) Yeni bir şansım olsa mesleği seçmezdim diyenler ikinci yılda azalmasına rağmen, sonraki yıllarda giderek artmıştır. Öğretmen yetiştirme sürecinde olumlu sayılabilecek değişimler gözlense de, mesleğe yönelik bozulan algıyı dönüştürecek atılımlara gereksinim vardır. Anahtar sözcükler: Öğretmenlik mesleği, meslek tercihi, sınıf öğretmenliği, öğretmen yetiştirme ABSTRACT: The purpose of this longitudinal study was to investigate the perceptions of pre-service teachers regarding their career choice reasons, the prestige of teaching career, and whether they would (re)prefer teaching as a career in a case of new chance. The study was conducted at Pamukkale University, School of Education, the Primary School Teaching Program (1-4) in Elementary Education Department. Participants' were pre-service teachers registered to the program in 2010-2011 academic year and their perceptions were monitored for the following four years. Data were collected through a questionnaire including close-and open-ended questions and were analyzed by employing a descriptive analysis technique. Emerging (and other) findings were presented by using frequencies and percentages. Findings could be expressed in three dimensions: (1) Effective career choice factors could be ordered as intrinsic, extrinsic, altruistic and mercenary. Intrinsic perceptions increased, while the extrinsic perceptions were declining in teacher education process. Changes in altruistic and mercenary perceptions were relatively small. (2) Perceptions regarding the prestige of teaching profession declined through the teacher education process. (3) Those who would (re)prefer teaching declined as they approached graduation. Despite some positive effects, efforts are needed to restore pre-service teachers' image regarding the prestige of teaching profession.

Okul Müdürlerinin Sınıf Öğretmenlerine Hizmetiçi Eğitim Sürecinde Kazandırılması Gereken Mesleki Değerler ve Mesleki Becerilere İlişkin Görüşleri

“…Moreover, in the studies conducted by Calderhead and Shorrock (1997), Montecinos and Nielsen (1997) it was revealed that the teachers must love the children, to improve the lives of children and to have responsibility for them. In some limited studies although the finding was found as 'if I had a new chance I would not choose teaching profession' (Çermik, Şahin, & Doğan, 2017), it is clear that the basic condition of being successful in the teaching profession is the profession love. Because the school teaching is a love profession needing 'to possess and to internalize professional values.'…”

Öğretmen Adaylarinin Meslekten Beklenti̇leri̇ne İli̇şki̇n Görüşleri̇ni̇n İncelenmesi̇: Ni̇tel Bi̇r Araştirma

“…Türkiye'de öğretmenlik mesleğini tercih etmeye ilişkin çalışmalar incelendiğinde (Bursal ve Buldur, 2016;Çetin, 2012;Çermik, Şahin ve Doğan, 2017;Çevik, Perkmen ve Alkan, 2012;Özbek, 2007;Şahin, 2011;Karamustafaoğlu ve Özmen, 2004;Kılcan, Keçe;Çepni ve Kılınç, 2013) içsel, dışsal ve özgeci olarak çok çeşitli sebepler bulunduğu dikkat çekmektedir. Şahin (2011) yapmış olduğu çalışmada mezuniyet sonrası atanma söz konusu olduğunda mesleki, ekonomik, sağlık, sosyal güvencelerin olmasının öğretmenlik mesleğini tercih etmede öncelikli olduğunu, öğretmenlik mesleğini kişilerin kendilerine uygun görmelerinin, sevmelerinin, öğretmenlik yaparak mutlu olacaklarına inanmalarının ve ebeveynlerinin isteklerinin de diğer nedenler arasında olduğunu belirtmiştir.…”

Zihin Engelliler Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Beklentilerinin Belirlenmesi

“…Birincisi, öğretmen adaylarının tercih ettikleri mesleği saygın buldukları için tercih etmiş olabilecekleri görüşüdür. Bu görüşü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerini belirlemeye yönelik yürütülen araştırma bulgularıyla desteklemek mümkündür (Boz ve Boz, 2008;Çermik, Şahin ve Doğan, 2017;Fokkens-Bruinsma ve Canrinus, 2012;Low, Lim, Ch'ng ve Goh 2011). İkincisi ise öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin saygınlığının kaybolduğunu düşünmeleri ve meslekten bu yönde bir beklenti içine girmeleri görüşüdür.…”