Social Aspect of the Justice System in the Context of Human Rights and Law: Forensic Social Work

Abstract

Hümanizm temelli söylemlerle gelişen insan hakları ve sosyal adalete dayalı sosyal refah yaklaşımları sosyal hizmetin de dahil olduğu insani hizmet mesleklerinin ortaya çıkmasında önemli paya sahip olmuştur. Toplumda dezavantajlı durumda bulunan birey, aile, grup veya toplulukların haklarını kullanabilecekleri ve ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir yaşam seviyesine ulaşmalarına katkı sağlayacak her türlü uygulama sosyal hizmetin ilgi alanına girmektedir. İnsan hakları bağlamında gerçekleşen sosyal hizmet uygulamaları sosyal refah politikalarının savunuculuğunu üstlenirken aynı zamanda bireysel ve toplumsal gereksinimler arasında karşılıklı bir denge oluşturabilmeyi amaçlar. Toplumsal düzeni sağlamaya yönelik bir sosyal kurum olarak hukuk sistemi toplumdaki adaletin sağlanmasına katkı sunarak sosyal hizmet uygulamalarına yasal zemin hazırlar. Gerçekleştirecekleri uygulamalar konusunda yetkilerini mevcut hukuki dayanaklardan alan sosyal hizmet uzmanları hukuk yoluyla toplumsal düzenleme işlevi gören adalet sistemi içerisinde de yer almaktadır. Adli sosyal hizmet alanı bu bağlamda adalet sistemi içerisinde insan odaklı ve hak temelli yaklaşımla çeşitli müracaatçı gruplarına hizmetler sunmaktadır. Adli sosyal hizmet alanında çalışan sosyal hizmet uzmanları, adalet sisteminde çeşitli uygulama bileşenleri doğrultusunda çoğunlukla yasal haklarına ve kaynaklara erişim sorunu yaşayan müracaatçılara yardımcı olmaktadır. Ele alınan çerçevede bu çalışma, hukuk ve sosyal hizmet disiplinlerinin kesişme noktasında bulunan adli sosyal hizmet alanını ve uygulama bileşenlerini insan hakları, sosyal adalet ve sosyal politika bağlamında tartışmayı amaçlamaktadır.

Aile Mahkemelerinde Görev Yapan Sosyal Çalışmacıların Evlilik ve Aile Kurumuna Bakışları Üzerine Nitel Bir Araştırma

“…Adalet mekanizması içerisinde sosyal çalışmacılar; aile mahkemeleri, çocuk mahkemeleri, ceza ve infaz kurumları, denetimli serbestlik ve şartlı tahliye merkezleri, savcılık ve kolluğun çocuk birimleri ve çocuk izlem merkezlerinde görev almaktadırlar (Baykara Acar, 2014;Şamar, 2018: 54;Karağaç ve Var, 2021). Görev aldıkları çalışma alanlarında ise genel olarak; boşanma, velayet, evlat edinme, evlilik birliği gibi konularda mahkeme hâkiminin isteği doğrultusunda detaylı bir inceleme yaparak rapor hazırlamak, görevlendirildikleri mahkemelerde bilirkişilik yapmak, olası cezai davranış durumlarını araştırmak, hizmet sundukları kişilere yönelik tedavi, krize müdahale ve vaka yönetimi yapmak, uyuşmazlıkların çözümü adına arabuluculuk faaliyetlerinde bulunmak gibi çeşitli rol ve işlevleri bulunmaktadır (Barker ve Branson, 2000: 2;Tercan, 2003: 33-34;Ashford, 2015: 149-151;Çalış, 2022).…”